چکیده:
ازآنجاکه اسناد تجاری مانند چک، سفته و برات نقش اساسی در مبادلات تجاری افراد و موسسات مالی دارد، تبیین ماهیت آن به بهبود روابط تجاری کمک شایانی میکند. سند تجاری، سندی قابل معامله و انتقال است. اسناد تجاری علیرغم اختلاف، ویژگیهای مشترک دارند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی ضمن بیان ویژگیهای مشترک اسناد تجاری، مانند انعکاس طلب در سند، قابلیت انتقال، تمتع دارنده سند از تامین بیشتر، وصف تجریدی و تنجیزی بودن سند، صدور قرار تامین خواسته و مسیولیت تضامنی در مورد اسناد تجاری، به بررسی دیدگاههای مختلف در مورد ماهیت اسناد تجاری میپردازیم. در این قسمت با بیان ۹ دیدگاه در خصوص ماهیت اسناد تجاری، همچون نظریه انتقال طلب، وکالت، حواله، نظریه نمایندگی، نظریههای تبدیل تعهد و تعهد یکطرفه، نظریه اعتماد و نظریههای مبتنی بر طبیعت دوگانه سند تجاری، دیدگاه مختار یعنی ضمانت ادا شدن آن با وجود بقاء دین در ذمه مدیون اصلی و تحمل مسیولیت از سوی وی را تبیین کردهایم.
Explanation of the nature of business documents such as checks, promissory notes, and bills of exchange great help to improve business relationships because play a key role in the business transactions of individuals and financial institutions. A commercial paper is a marketable and negotiable document. Despite all differences, commercial papers have some features in common. In this study, we examine different views on the nature of commercial papers in a descriptiveanalytic manner while trying to introduce the common features of commercial papers, for instance, showing the debt, negotiability, preventing obtaining extra security, differentiability of character, unconditionality, issuing a writ of security for the relief sought, and joint and several liabilities concerning commercial papers. This section explains nine views of the nature of commercial documents, such as cession of claim, advocacy, draft, agency theory, theories of conversion of commitment, and unilateral commitment, theory of trust and theories based on the dual nature of the commercial document, independent's view means guaranteeing its fulfillment despite the survival of the debt owed by the principal debtor and his responsibility.
خلاصه ماشینی:
در این قسمت با بیان 9 دیدگاه در خصوص ماهیت اسناد تجاری، همچون نظریة انتقال طلب، وکالت، حواله، نظریه نمایندگی، نظریههای تبدیل تعهد و تعهد یکطرفه، نظریة اعتماد و نظریههای مبتنی بر طبیعت دوگانه سند تجاری، دیدگاه مختار یعنی ضمانت ادا شدن آن با وجود بقاء دین در ذمه مدیون اصلی و تحمل مسئولیت از سوی وی را تبیین کردهایم.
این نظریه نمیتواند ماهیت حقوقی سند تجاری را تبیین کند؛ زیرا در انتقال طلب، توافق انتقالدهنده و گیرنده کافی است و رضایت شخص ثالث (مدیون) شرط نیست، اما براي مثال در برات، قبول براتگیر شرط است و در صورت عدم قبولی، تعهدی به پرداخت ندارد (همان).
دلیل آخر اینکه در انتقال طلب، تمام ویژگیهای طلب منتقل میشود، بهطور مثال بدهکار میتواند ایراداتی را که در برابر طلبکار قبلی داشته، مطرح کند و حتی معامله اولی را مورد خدشه قرار دهد و در صورت اثبات، خود را از مسئولیت برهاند؛ ولی در سند تجاری، اشکالهای مربوط به روابط قبلی در برابر دارندۀ فعلی قابل طرح نیست (عبدیپور، 1393، ص33).
به همین دلیل، در حالتی که دارندة اسناد تجاری آن را نزد شخص حقیقی یا حقوقی ثالثی تنزیل میکند؛ به نظر برخی از فقیهان، دارندة سند طلب خود را که در ورقه نوشته شده است، به شخص ثالث میفروشد و این معامله در قالب بیع دین مدتدار به مبلغ نقدی کمتر توصیف میشود (موسوي خميني، 1424ق، ج2، ص552؛ خوئی، 1410ق، ج 1، ص417؛ حسيني سیستانی، 1417ق، ج 1، ص447؛ فیاض، بیتا، ص53) و در این فرض که صادرکنندة سند برای تأدیه دین (قرض یا اجاره) سند تجاری صادر میکند و تنها با صدور و تسلیم این اسناد به طلبکار پرداخت صورت نمیگیرد و ذمه بدهکار بری نمیشود (همان).