چکیده:
رشد سریع شهرنشینی و تبعات آن باعث افزایش اثرات مخرب زیستمحیطی، عدم تعادلهای اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از شهرها و بهویژه کلانشهرها گردیده است. کلانشهر مشهد یکی از این شهرهاست که تحت تأثیر فرآیند رشد سریع، دچار نابرابری در برخورداری از امکانات و فشار بر منابع زیستی است. هدف این مقاله، بررسی شاخصهای شهر پایدار در ابعاد مختلف پایداری شهری است. شاخصهای شهر پایدار در شش بُعد و 53 متغیر از طریق پرسشنامه و اطلاعات نقشهای در مقیاس محلهای شناسایی و مشخص گردید. سپس با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی (WLC) میزان پایداری محلات شهر با انجام مقایسات زوجی با روش AHP وزندهی و رتبهبندی شد. علاوه بر رتبهبندی، محلات بر اساس بیشترین شباهت درونی و بیشترین تفاوت بینگروهی با استفاده از تابع Grouping Analysis محلات در 7 دستهی (خوشه) همگن طبقهبندی گردید. بهطورکلی از میزان پایداری در بیشتر ابعاد از مرکز شهر به سمت محلات پیرامون کاسته میشود. بالاترین سطح پایداری در مقیاس محلی در محلات کوی دکتری، گوهرشاد، ارشاد، ولیعصر است. منطقهی یک با چهار محله، بیشترین تعداد محلات با پایداری بالا را در خود دارد. محلات کنه بیست، کشاورز، دروی، شهید معقول از پایینترین سطح پایداری در بین محلات برخوردارند. منطقهی پنج نیز با چهار محله، بیشترین تعداد محلات ناپایدار را در بین مناطق شهری دارد.
The rapid growth of urbanization and its consequences has led to an increase in the detrimental effects of the environment, social and economic disadvantages in many cities, especially metropolises. Mashhad metropolis is one of those cities that is affected by the rapid growth process inequality in access to facilities and pressure on bio resources. The purpose of this paper is to investigate sustainable city indicators in different dimensions of urban sustainability. At first, sustainable city indices were identified in six dimensions and 53 variables and indices were identified through questionnaires and map information, and then, by using paired weighted linear method (WLC), the stability of city neighborhoods was ranked by paired comparisons. The highest level of sustainability at the local scale is Kouye Doktora, Goharshad, Ershad, Valiasr neighborhoods. Zone 1 with four neighborhoods has the highest number of high-stability neighborhoods. Neighborhoods of KenehBist, Keshavarz, Derwey, Shahid Maghoul have the lowest levels of sustainability among neighborhoods. Zone 5 with four neighborhoods has the highest number of unstable neighborhoods among urban areas. Finally, using ArcGIS clustering functions based on F statistic and Mashhad clustering rules, it was divided into 7 homogeneous regions based on sustainability dimensions.
خلاصه ماشینی:
سؤال پیش روی تحقیق این است که : وضعیت ابعاد مختلف پایداری در مناطق و محلات شهر مشهد به چه صورت است ؟ ٢ – پیشینه ی تحقیق مطالعه در مورد توسعه ی پایدار نیز طیف وسیعی از کتب و مقالات علمی و پژوهش های دانشگاهی را در داخل و خارج از کشور دربرمی گیرد.
بزی (١٣٩١) در مقاله ای با عنوان " محله ی مسکونی پایدار، مطالعه ی موردی: شهر زابل " همه ی جوانب پایداری اعم از زیست محیطی، فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی موردتوجه و بررسی قرار گرفته تا از این طریق بتوان وضعیت پایداری محلات شهر زابل و بهترین محله ی پایدار و چالش های ناپایداری را تعیین و تبیین کرد.
فنی و همکاران (١٣٩٢) در مقاله ای با عنوان "رویکرد توسعه ی پایدار محله ای در کلان شهر تهران " با هدف شناخت و آزمون رویکرد نوین محله محوری در نظام مدیریت شهری با استفاده از پرسشنامه پرداخت و نتایج نشان داد که هیچ انطباقی بین توسعه ساز و کارهای حاکم بر محله با شاخص های توسعه ی پایدار وجود ندارد و نیازمند تحرکات بنیادی به منظور ارتقاء و حرکت به سمت پایداری در روند فعلی نیاز است .
علوی و همکاران (١٣٩٦) در پژوهشی با نام "الزامات توسعه ی پایدار و ارزیابی توسعه ی پایدار محله ای ، محله ی اکباتان شهر تهران " را موردبررسی قرار داده و با سنجش شاخص های تحقیق در محیط نرم افزار SPSS و با استفاده از روش های آماری ، این محله را از منظر اجتماعی -فرهنگی ، زیست محیطی و کالبدی پایدار و از منظر اقتصادی ناپایدار ارزیابی نموده است .