چکیده:
در سالهای اخیر رشد بیکاری و بروز پدیدهای به نام رشد بدون اشتغال در بسیاری از کشورها یک مشکل اساسی بوده است، هرچند که ریشه ایجاد آن در هر کشوری میتواند متفاوت باشد، بررسی آمارهای اقتصادی ایران نشان میدهد تغییرات اشتغال از دهه 1380 تا سال 1395 در اغلب سالها همسو با رشد اقتصادی نبوده است. از اینرو در این پژوهش به بررسی این فرضیه پرداخته شده است که آیا رابطه رشد اقتصادی و اشتغال در اقتصاد ایران رو به کاهش است؛ به عبارت دیگر آیا میتوان ادعا کرد که اقتصاد ایران از مشکل رشدهای اقتصادی ناتوان در ایجاد اشتغال رنج میبرد. برای این بررسی با استفاده از مدل تغییرات زمانی در قالب الگوی فضا-حالت و تصریح رابطه اشتغال با کمک متغیرهای توضیحی رشد اقتصادی، جمعیت فعال، دستمزد واقعی، درآمد نفتی و تورم، طی سالهای 1395-1357 به بررسی پدیده رشد بدون اشتغال پرداخته شد. طی تخمین الگو میزان و جهت اثرگذاری متغیرهای توضیحی بر اشتغال و همچنین ضریب اثرگذاری رشد اقتصادی بر اشتغال برآورد شده است. نتایج حاکی از آن است که رابطه رشد اقتصادی و اشتغال طی دوره مورد بررسی ثابت نبوده و در دهه 1390 رابطه این دو متغیر منفی شده است.
خلاصه ماشینی:
براي اين بررسي با استفاده از مدل تغييرات زماني در قالب الگوي فضا-حالت و تصريح رابطه اشتغال با کمک متغيرهاي توضيحي رشد اقتصادي، جمعيت فعال ، دستمزد واقعي، درآمد نفتي و تورم ، طي سال هاي ١٣٩٥-١٣٥٧ به بررسي پديده رشد بدون اشتغال پرداخته شد.
بر اساس ادبيات اقتصاد کلان و شواهد تجربي انتظار ميرود ارتباطي دوسويه ميان نرخ رشد اقتصادي و اشتغال وجود داشته باشد؛ زيرا از يک سو اشتغال نيروي کار يک عامل مولد در توليد ناخالص ملي ١ (GNP) است و از سوي ديگر با افزايش رشد اقتصادي نياز بيشتر به نيروي کار و در نهايت ميزان استخدام نيروي کار جديد افزايش مييابد (رضوي و مشرفي، ١٣٨٢، ٣).
داده ها و روش تخمين در اين مقاله جهت اثبات فرضيه وجود پديده رشد بدون اشتغال در اقتصاد ايران به بررسي رابطه ميان اشتغال و رشد اقتصادي به همراه متغيرهاي توضيحي همچون جمعيت فعال ، مزد حقيقي، تورم و درآمد نفتي که از مطالعه اي که توسط سوان و ويسترند١ با عنوان "رشد بدون اشتغال در سوئد " اقتباس شده ، در قالب مدل فضا- حالت ٢ طي سال هاي ١٣٩٥-١٣٥٧ پرداخته شده است .
تخمين مدل و تجزيه وتحليل يافته ها براي بررسي رابطه ميان متغيرهاي اشتغال و رشد اقتصادي در اقتصاد ايران در قالب الگوي فضا-حالت ، قبل از برآورد مدل به دليل اين که روش برآورد از نوع اقتصادسنجي و داده ها از نوع سري زماني هستند، لازم است ابتدا آزمون ايستايي متغيرها انجام شود.