چکیده:
حکومت به عنوان یکی از نیازهای اساسی برای فراهم نمودن کمال انسانی در دین اسلام میباشد که بایستی ابعاد سیاسی و اجتماعی آن از منظر قرآنی بررسی گردد. تحلیلی از معنای دقیق حکمرانی در تعالیم اسلام، شاخصهای قرآنی حکومت کردن مطلوب با مطالعه آیات قرآن کریم، اهمیت عدالت به عنوان یک رویکرد مهم در حکومت امروزه و همچنین پارادایم «حکمرانی خوب» به عنوان یک شیوة رایج و مسلّط برای ادارة جامعه در سطح جهان بوده و متفاوت از دولت و حکومت است.
در این نوشتار، ابتدا «حکمرانی خوب و حکمرانی شایسته» و شاخصهای آن با روش «توصیفی ـ تحلیلی» بررسی و سپس «حکمرانی شایسته» و شاخصهای آن در انقلاب اسلامی تجزیه و تحلیل شده و در نهایت، تعدادی از شاخصهای حکمرانی شایسته از ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران با شاخصهای حکمرانی خوب از دیدگاه دینی و اسلامی، نهادهای بینالمللی و اندیشمندان مقایسه تطبیقی گردیده است.بررسی پنج شاخص اصلی و اساسی در حکمرانی که شاخصهای یکسانی میباشد که بر حسب معنا و مبنا متفاوت میباشد. محتوای دیدگاههای نظری حکمرانی خوب مبتنی بر انسان محوری، دنیاگرایی و ماده گرایی است، ولی حکمرانی شایسته مبتنی بر خدا محوری است، اگرچه به ماده و معنا و دنیا و آخرت ـ هر دو به صورت همزمان ـ توجه دارد.
خلاصه ماشینی:
پاسخ گويي و حق اظهارنظر (voice and accountability) منظور از اين شاخص آن است كه آيا در جامعه حق اظهارنظر، يعني آزادي بيان از ناحية شهروندان، احزاب سياسي، تشكل ها، انجمن ها، اديان و مذاهب، رسانههاي جمعي، اقوام و نژادها، شهروندان در انتخاب دولت و نظام سياسي به صورت آزادانه مشاركت دارند، آيا تمام گروههاي دخيل در تصميم گيريهاي دولتي، نسبت به عملكردشان در برابر مردم پاسخگو هستند، آيا افراد و بنگاههاي اقتصادي از تصميمات دولتي، كه آنها را تحت تأثير قرار ميدهد، به موقع و به طور كامل آگاه ميشوند؟ به هر اندازه كه آزادي بيان توسط رسانهها و نشريات و افراد، مشاركت شهروندان در انتخاب دولت، اطلاع يافتن از تصميمات تأثيرگذار و آمادگي دولت مردان براي پاسخ گويي بيشتر باشد، به همان اندازه، وضعيت بهتري از حكمراني خوب در كشور وجود خواهد داشت.