چکیده:
مینوی خرد متنی به زبان فارسی میانه و شامل پرسشها و پاسخهایی است که «دانا» نامی از مینوی خرد می پرسد و وی، به آنها پاسخ میدهد. گلستان سعدی، کتابی منثورمشتمل بر دیباچه و هشت باب به قلم سعدی است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و هدف از آن مقایسه استعاره مفهومی نیکی در این دو متن است. نیکی با 50 مورد رخداد در مینوی خرد و با 18 مورد رخداد در گلستان از پر بسامدترین فضایل اخلاقی است. پس از استخراج تمامی نام نگاشتهای نیکی در دو متن، 18 نام نگاشت مانند شیء، عمل و... برای مفهوم نیکی یافت شد. نام نگاشت های شیء، عمل، حالت و ویژگی با تفاوت بسامد، در هر دو متن مشترک بود. پربسامدترین نام نگاشت ها[نیکی شیء است] با 44% در مینوی خرد و [نیکی عمل است] با 39% در گلستان مشاهده شد. [نیکی شیء است] درغالب موارد در مینوی خرد، دلالت بر یک شیء دائما در حال حرکت دارد. شاید وجود نام نگاشت[نیکی موهبت است] در مینوی خرد، نشان از تفکر تقدیرگرای زروانی رایج در اواخر دوره ساسانی داشته باشد.همچنین شاید بسامد بالای نام نگاشت [نیکی عمل است] در گلستان ، نشان از عملگرایی نگارنده گلستان دارد.
Menog i Xrad is a text, written in middle Persian, which contains a series of questions asked by Dana and answered by Menog i Xrad. Golestan-e-Sa’di is a written book which contains an introduction and 8 chapters written by Sa’di. Analytical method is used in this research and comparing the frequency of Goodness metaphor in these two texts is the main goal of this research. Goodness has 38 occurrences in Menog i Xrad and 17 occurrences in Golestan-e-Sa’di which was the most frequent among the virtues. For comparing and analyzing all name of mappings were extracted. 19 name of mapping such as: “Things”,”Act” and so on were found. Name of mappings `` Thing``, `` Act``, `` State`` and `` Instrument`` were common in two texts but with different frequencies. [Goodness is a Thing] with 44% occurrences in Menog i Xrad and [Goodness is an Act] with 47% in Golestan-e-Sa’di were the most frequent name of mappings. [Goodness is a Thing] in most cases in Menog i Xrad is constantly moving from a person to another or from a place to a person. Maybe we can say the existence of two name of mapping such as [goodness is a Blessing] and [Goodness is a Faith] in Menog i Xrad is because of Zurvanite fatalistic beliefs that were common in the late Sassanid era. On the other hand, the frequent name of mapping [Goodness is an Act] in Golestan indicates the pragmatic views of its writer.
خلاصه ماشینی:
ابتـدا بـه روش کتاب خانه ای به شرح نظریه استعاره معاصر و مفاهیم مطرح در این حوزه پرداخته می شـود و سپس استعاره های مفهومی مضمون اخلاقی نیکی بعنوان پربسـامدترین فضـیلت اخلاقـی یافت شده در این دو متن ، با تمرکز بر چگونگی مفهوم سازی، مورد بررسی قرار گیرد.
تباری (١٣٩٤) در پایان نامه خود ضمن توضیح در ارتبـاط بـا زبـان شناسـی شـناختی و هم چنین زبان شناسی پیکره ای به استعاره های مفهومی پرداخته است .
دیلمقانی (١٣٩٥) که با بررسی تحول تاریخی استعاره هـای مفهـومی در زبـان فارسـی و باتوجه بـه نظریـۀ اسـتعارة مفهـومی لیکـاف و جانسـون (١٩٨٠) و دسـتاوردهای مطالعـات درزمانی و درون فرهنگی و قومی به ویژه کووچش (٢٠١٠) تغییرات تـاریخی اسـتعاره هـای مفهومی در حوزة مبدأ، مقصد و نگاشت ها را از متن کتاب سمک عیـار قـرن ششـم هجـری عنوان کرده است .
به نظر می رسد انجام پژوهش استعاره مفهومی نیکی بـر روی متـون انـدرزی و مقایسـه یک متن کهن منثور اندرزی پیش از اسلام به زبان فارسی میانه (مینـوی خـرد) بـا یـک مـتن منثور اندرزی پس از اسلام (گلستان سعدی) کاری نو باشد.
هم چنین به نظر می رسد بسامد بالای نام نگاشت [نیکی عمل است ] در گلسـتان نسـبت بـه مینوی خرد، نشان از عملگرایی نگارنده گلستان دارد.
مقایسه استعاره های مفهومی نیکی در مینوی خرد و گلستان جدول ٣.
مقایسه استعاره های مفهومی نیکی در مینوی خرد و گلستان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} کتاب نامه افراشی، آزیتا (١٣٩٥).