چکیده:
این پژوهش با بررسی پاسخهای کلامیبه مسئله شر و استخراج مؤلفههای خوشبینی صورت گرفت و از بین نظریات روانشناسان برجسته مثبت و منابع اسلامی با هدف پاسخگویی به این سؤال که آیا پاسخهای کلامیموجود در بحث شرور، خوشبینی به خداوند را ایجاد میکند، انجام شده است. بدین منظور ابتدا پاسخهای متکلمین به مسئله شر و نظریات روانشناسان مثبتگرا، جستجو و طبقهبندی شده است؛ هجده پاسخ به مسئله شر گردآوری شده و با 30 مؤلفه خوشبینی نسبت به خداوند تطبیق داده شده است. محقق به روش تحلیل محتوای کمّی، هر یک از پاسخهای کلامی را بر اساس تجربیات مصاحبه شوندهها، با مؤلفههای خوشبینی به خدا مورد بررسی قرارداده است. دستاوردهای این پژوهش به این ترتیب است: از میان پاسخها، پاسخ شر لازمه تعالی روح با داشتن هجده مؤلفه خوشبینی به خداوند بالاترین ظرفیت خوشبینی را دارد و پاسخهای عدمیتلقی کردن شر، شرور باعث شناخت خیرات و نظریه عدل الهی پویشی امتیاز و ظرفیت خوشبینی به خداوند را ندارد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین انسانها و از جمله شخص مصاحبه شونده در مواجهه با مشکلات مقدر فوق وقتی منتظر خیر و خوبی بعد از آن باشند، مسلماً توجه بیشتر به نتایج امور دارند تا به خود مشکل(مؤلفۀ 20) و به آن سختیها به عنوان درس و پله ترقی مینگرند(مؤلفۀ 19) او هدف گزینی صحیح و امید به خدا دارند(مؤلفۀ 25) و وقتی به روزهای خوشی که در تقدیرشان رقم خواهد خورد، فکر میکنند چون واقف به موقتی بودن شر هستند(مؤلفۀ 5) قدرت تحمل در آنها بالا میرود و خلاقانه عمل میکنند(مؤلفۀ 8) پس این پاسخ با داشتن شاخصه وجود خیر حتمی بعد از شر و کسب پنج مؤلفه میتواند در ایجاد حس خوشبینی به خداوندتأثیرگذار باشد.
به دلیل خبر بزرگتری میباشدکه شیعه ماندن فرزندانش است، پس او با این نگرش توانسته با افکار منفی(مؤلفۀ 1) مبارزه کند و از پیش داوری(مؤلفۀ 18) و شکایت از خدا(مؤلفۀ 2) دست بردارد و دور از برداشتهای فاجعهآمیزنسبت به این تقدیر خداوند(مؤلفۀ 23) اتفاقات مقدر زندگی را واقع گرایانه تفسیر نموده و با آن کنار بیاید که اگر بتواند با این سختیها کنار بیاید و مسئله را برای خود حل کند(مؤلفۀ 29) میتواند با امید به خدا و تلاش آینده روشنتر بسازد(مؤلفۀ 24) چه بسا این حادثه برای او، نقطه آغازی دوباره باشد تا با پیدا کردن فرصتهایی که خدا در همه جا قرار داده موفقیتهای بیشتر کسب کند(مؤلفۀ 27) بنابراین پاسخ ترجیح خیر کثیر بر شر قلیل هم با داشتن هفت مؤلفه خوشبینی توانایی ایجاد خوشبینی به خدا را دارد.