چکیده:
از زمانی که انسان به امر پروردگار واجد روح الهی و مسجود فرشتگان گردید، رسالت بزرگ خلیفةاللهی و دیگر مسئولیتهای انسان بودن را پذیرا شد و در برابر خالق خویش، نفس خود و دیگر موجودات عالم، عهدهدار مسئولیت شد. بر همین پایه امیرمؤمنان علی علیهالسلام فرموده است: «اِتَّقُوا اللّه َ فی عِبادِهِ و بِلادِهِ فإنّکُم مَسؤولُونَ حتّى عنِ البِقاعِ و البَهائمِ؛ از خدا بترسید درباره بندگان او و سرزمینهایش؛ زیرا شما حتى درباره آبادیها و چارپایان باید پاسخگو باشید.» رسول خدا صلیاللهعلیهوآله که خود حامل بار رسالت الهی و هدایتگری خلق به کمالات انسانی را به عهده داشتند، در توجه به مسائل، مشکلات و نیازهای جامعه انسانی پیشگام بودند و طبق فرمایش حضرت علی علیهالسلام: «طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ؛ او پزشکى است که با طب خویش پیوسته در گردش است، داروها و مرهمهاى خود را به خوبى آماده ساخته و ابزار داغ کردن را (براى سوزاندن زخمها) گداخته است.» او به همه ملزومات هدایتگری خلق واقف بود و از به کارگیری جهد و کوشش خویش برای برآورده ساختن آنها دریغ نمیورزید. رنج و گرفتاری مردم را از خود میدانست و در شناخت به موقع و چارهجویی صحیح برای غلبه بر آنها کوشا بود.
خلاصه ماشینی:
رسولخدا ص که بار رسالت الهی و هدایتگری خلق به کمالات انسانی را به دوش میکشید، در توجه به مسائل، مشکلات و نیازهای جامعه انسانی پیشگام بود؛ چنانکه امام علی ع فرموده است: «طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ أَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ أَحْمَى مَوَاسِمَهُ؛ 3 او پزشکى است که با طب خویش پیوسته در گردش است، داروها و مرهمهاى خود را به خوبى آماده ساخته و ابزار داغ کردن را (براى سوزاندن زخمها) گداخته است».
1 اسلام در بعد رفتاری نیز اعضای جامعه را به رفتار درست با همدیگر و تعامل مناسب دعوت و به انجام اعمال نیکی همچون نیکوکاری به یکدیگر، نیکی به پدر و مادر، ارتباط با خویشاوندان (صله رحم)، کمک به حل مشکل اعضای جامعه، برطرف ساختن غم و اندوه از افراد تشویق و تأکید کرده است که حاکی از توجه اسلام به جامعه و نیازهای اعضای آن است؛ چنانکه پیامبر خدا ص فرموده است: «الْمُؤْمِنُونَ فِي تَوَادِّهِمْ وَ تَرَاحُمِهِمْ كَمَثَلِ الْجَسَدِ إِذَا اشْتَكَى بَعضُهُ تَدَاعَى سَائِرُهُ بِالسَّهَرِ وَ الْحُمَّى؛ 2 مؤمنان در مهربانی و عاطفهورزی همانند بدن هستند که اگر عضوی از آن دچار درد شود، دیگر اعضا با شببیداری و تب با آن همدردی میکنند».
از این روست که آن حضرت از کفر و فقر مالی که با یکدیگر برابرند، به خدا پناه برده و فرموده است: «اللّهمَّ إِنّی اَعُوذُ محمد بن علی صدوق؛ ثواب الاعمال و عقاب الأعمال؛ ص 341 و 342.