چکیده:
تبلیغ دین فراگرد ارتباط بین مردم و روحانیت با هدف ترویج آموزههای دینی است و انواع اختلال ارتباطی مانعی مؤثر در این زمینه خواهند بود و شناسایی آنها از منظر جامعهشناسی ارتباطات میتواند نسخۀ مناسبی را برای ارتقای کیفی تبلیغ دین ارائه دهد. چارچوب مفهومی این پژوهش بر اساس مدل «منبع معنی» بنا نهاده شده که به روند فراگرد ارتباط و اختلالات آن میپردازد و پژوهشگران، با بهرهگیری از روش توصیف کیفی ساندلوسکی و مصاحبههای عمیق با طلاب نخبۀ تبلیغی، اختلال معنایی در تبلیغ دین را توصیف کردهاند. میدان تحقیق تمامی روحانیون مبلّغی هستند که هر ساله در دفتر تبلیغات اسلامی، تلاشهای تبلیغی آنها ارزیابی میشود. نمونهگزینی نیز 21 نفر از نخبگان تبلیغی هستند که در دو همایش «برترینهای تبلیغ» تقدیر شدند. براساس بازنمایی دادهها، مشارکتکنندگان، مفاهیم مهجورشدۀ آیات و روایات، تفسیر بهرأی و غلطخوانی، ذیل مقولۀ «قرآنگریزی» و همچنین مفاهیم منبریهای خوابپرداز، خرافهزایی، درویشگرایی و کرامتسازی، ذیل مقولۀ «خوابزدگی و خرافهگرایی» توصیف شدهاند. همچنین مشارکتکنندگان مفاهیم کلیشههای محتوایی، تعمیمی و زمانی را ذیل مقولۀ «کلیشههای تبلیغی»؛ و مفاهیم جامعهگریزی، کارکردگریزی و منظومهگریزی را ذیل مقولۀ «دین فردی» توصیف کردهاند.
The propaganda of the religion is a process of communication between people and the clergy with the aim of promoting religious teachings; and various types of communication disorders will be an effective obstacle in this regard. Identifying them from the sociological perspective of communication can provide an appropriate version to improve the quality of religious preaching. The conceptual framework of this research is based on the “meaning source” model, which deals with the communication process and its disorders. Having employed the method of Sandelowski qualitative description and conducted deep interview with the elite Islamic preachers, the researchers described the disorders in Islamic preaching. The field of research was all the clerics whose clerical effort was evaluated in the Islamic Propagation Office every year. The sample selection included 21 elite preachers who had honored in two conferences of “Preaching Excellence”. Based on the representation of the data, the abandoned concepts of verses and narrations, the subjective interpretation and misreading were categorized as “Avoiding the Koran” as well as the concepts of dreamer preachers, superstition generation, dervishism and miraculous dignity creation categorized as “dreaming and superstition”. The participants also described the concepts of content, general and temporal stereotypes under the category of “preaching stereotypes”; and the concepts of society-avoidance, function-avoidance, and system-avoidance under the category of “individual religion.”.
خلاصه ماشینی:
توصيف کيفي اختلال معنايي در تبليغ دين (نگرشي آسيب شناسانه از منظر روحانيون مبلغ نخبه ) سيد حامد حسينيان ا، مسعود کيانپور۲، علي رباني خوراسگاني ۳ چکيده تبليغ دين فراگرد ارتباط بين مردم و روحانيت با هدف ترويج آموزه هاي ديني است و انواع اختلال ارتباطي مانعي مؤثر در اين زمينه خواهند بود و شناسايي آن ها از منظر جامعه شناسي ارتباطات مي تواند نسخه مناسبي را براي ارتقاي کيفي تبليغ دين ارائه دهد .
چارچوب مفهومي اين پژوهش بر اساس مدل «منبع معني » بنا نهاده شده که به روند فراگرد ارتباط و اختلالات آن مي پردازد و پژوهشگران ، با بهرهگيري از روش توصيف کيفي ساندلوسکي و مصاحبه هاي عميق با طلاب نخبه تبليغي ، اختلال معنايي در تبليغ دين را توصيف کرده اند .
در بعد احساسي ، ارزيابي مردم از رفتار يک روحاني بيشتر در دوگانه هاي ساده زيستي و تجمل ، تواضع و تکبر و تکلف صورت مي پذيرد و در بعد کارکردي تمرکز بر روي محتواي مطرح شده در سخنراني ها و گفت وگوهاست که تا چه حد براي مخاطبان مفيد و منطبق با ارزش هاي آنان است ، نگارندگان سعي دارند در اين بعد انواع اختلال در معناي تبليغ دين را بازشناسي کنند.
البته پژوهش هاي متعددي در حوزه تبليغ دين انجام شده که با مطالعه اسنادي و کتابخانه اي به تبيين اصل تبليغ دين و شيوه سخنوري ديني ، و بايسته هاي تبليغ دين از منظر آيات و روايات پرداخته اند که از ميان آن ها مي توان به ناجي (ه ٣٧ا)، قرائتي (٣٧٢ا)، فلسفي (٣٦٨ا)، چراغي (٣٧٣ا) و صادقي اردستاني (٣٧٤ا) اشاره کرد که رابطه مستقيمي با رويکرد آسيب شناسانه اين پژوهش ندارند .