چکیده:
مرگ از اساسیترین دغدغههای پیش روی بشر، همواره مورد توجّه اندیشمندان علوم قرآنی بوده و هر نظریّهپرداز به فراخور منابع معرفتی، از زاویهای به این مسئله پرداخته است. در بدیهی بودن این موضوع برای تمام انسانها تردیدی نیست، امّا در اینکه چیستی مرگ چیست و اساسا انسان در قبال آن چه موضعی میتواند داشته باشد، همیشه محلّ تضارب دیدگاه ها گردیده و هر مکتبی برای طرفداران خود، دستورالعملهایی صادر نموده است. در این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی به آیه 78 سوره نساء یکی از سور مدنی قرآن میپردازیم. این سوره در مدینه نازل شده است. با دقت درآیات این سوره و موضوعات مطرح در آن میتوان گفت که این سوره در سال چهارم و پنجم هجرت نازل شده است.در این مقاله ابتدا به مفهوم شناسی مرگ از منظر آیه 78 سوره نساء پرداخته شده و سپس سایر دیدگاه ها درباره مرگ مطرح گشته است. و آنگاه به بیان احادیث مرتبط با ایه 78 سوره نساء پرداخته گردیده و در نهایت نتایج قابل استناد مطرح شده است.
خلاصه ماشینی:
«اينما تکونوا يدرککم الموت ولو کنتم في بروج مشيده :هر کجا باشـيدمرگ شـما را در مي يابد، اگر چه در بناهاي استوار و بلند باشيد»،(بروج )جمع برج به معنـاي بنـائي اسـت که در چهار کنج قلعه ها بنا مـي کننـد و بنيـان آن را محکـم مـي سـازند ،تـا بتواننـد در آن برج ها دشمن را دفع کنند، (مشيده ) از ريشه (تشييد) به معني رفعت و بلنـدي اسـت ،بـه هـر حـال آيـه شـريفه در مقـام تمثيـل اسـت ومـي فرمايـد: مـرگ سرنوشـتي محتـوم اسـت کـه گريبان گير همه ابناء بشر خواهد شـد،اگر چـه شـما بـه منظـور فـرار از آن بـه محکـم تـرين پناهگاهها پناهنده شويد،بنا براين ديگرجاي آن نيست که توهم کنيد ،اگر در جنگ و قتـال حاضر نشويد از خطرمرگ رهايي مي يابيـد، چـون مـرگ بـه هـر حـال خواهـد آمـد، «وان تصبهم حسنه يقولوا هذه من عند الله وان تصبهم سيئه يقولوا هـذه مـن عنـدک قـل کـل مـن عندالله فمال هؤلاء القوم لا يکادون يفقهون حديثا: و اگر خيري بـه آنهـا برسـد،مي گوينـد: اين از جانب خداست و اگر شري به آنها برسد مي گوينـد:اين شـر ازناحيـه توسـت ، بگـو: همه از جانب خداست ،پس اين گروه را چه شده است که به هيچ وجه بنا ندارنـد چيـزي را درک کنند و بفهمند؟»، اين آيه در بيان دو لغزش ديگر از بعضي از مسـلمانان اسـت و ايـن اعتراضات نوظهور نيست ، بلکه يهـود هـم چنـين ايراداتـي را بـه انبيـاء خـود مـي گرفتنـد و چنانکه قرآن مي فرمايد:«تشابهت قلوبهم »، يعني افکار و قلبهاي آنها با هم شباهت دارد.