چکیده:
ضرب المثل ها جملاتی پرمغز و کوتاه هستند که کاربردی گسترده دارند و مردم برای اقناع یکدیگر از آنها استفاده میکنند. هر کدام از اقوام ایرانی، مثلهای خاص خود را دارند که به خاطر ارتباط با یکدیگر و گاهی ارتباط با طبیعت، آنها را ساخته اند. در میان قوم لک نیز مانند سایر اقوام، ضربالمثلهایی وجود دارد. قوم لک از جمله اقوام ایرانی است که در استانهایی مانند لرستان، ایلام، کرمانشاه و همدان و... زندگی می کنند و به زبان لکی که یکی از زبانهای بازمانده از زبان پهلوی است، سخن می گویند. نام واژه های حیوانات در ضربالمثلهای این زبان نمودی پررنگ دارد. این موضوع میتواند بیانگر زندگی در کوهستان و ارتباط با حیوانات باشد. در این پژوهش کوشیده ایم نامواژههای حیوانات را در ضربالمثلهای لکی به روش توصیفی- تحلیلی و میدانی مورد بررسی قرار دهیم. بنابراین نخست آنها را آوانگاری کرده ایم و ترجمۀ آنها را به زبان فارسی نوشته ایم؛ سپس جایگاه کاربرد آنها را مورد بررسی قرار داده ایم؛ سرانجام مثلهای معادل آنها را که در زبان فارسی و یا دیگر گونههای زبانهای ایرانی وجود داشته است، آورده ایم.
Proverbs are short and pithy sentences which have abundant uses and are used by people to persuade each other. Each of the Iranian tribes has themselves proverbs, they have made them for their relationship with each other and sometimes with their nature. Among the people of Lak, like other people, there are proverbs. The Lak is one of the Iranian tribes that live in provinces such as Lorestan, Ilam, Kermanshah, Hamedan and so on. The people of Lak speak the Lak language, which is one of the surviving languages of the Pahlavi language. The names of Animals are prominent in the proverbs of this language. This subject can indicate who they live in the mountains and relationship with animals. In this research, we have tried to study the names of animals in Laki proverbs by descriptive-analytical and field methods. So first we have written phonetics them, then translated them to Persian language and examined the position of their use. Finally, we have given equivalent proverbs that existed in Persian or other types of Iranian languages.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش سعی بر آن است که مثل هایی از زبان لکی که نامواژٔە حیوانات در آنها به کار رفته است مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه کاربرد آنها بیان شود.
منابع مکتوب ضربالمثل های لکی این پژوهش عبارتند از: عالی پور خرمآبادی (۱۳۸۴)، نجف زاده قبادی (۱۳۹۱) خرایی (۱۳۹۳) و خسروی و همکاران (۱۳۹۶).
این مثل زمانی به کار می رود که شخصی یا چیزی بسیار پاک است ؛ ولی شایعاتی دربارٔە ناپاکی آن انتشار یافته ؛ بنابراین بیهوده مورد سرزنش قرار گرفته است .
این مثل زمانی به کار می رود که شخصی برای بزرگی خدماتی را انجام داده ؛ ولی خدماتش بی مزد مانده است .
این مثل هنگامی به کار می رود که شخصی در حق ما یا دیگران ستم روا داشته است ؛ ولی انتظار داریم خدا او را تأدیب کند.
این مثل زمانی به کار می رود که شخصی در جایگاهی که شایستۀ آن است قرار ندارد؛ ولی امیدی به اصلاح امور وجود دارد.
۲ این مثل هنگامی به کار می رود که چیزی از همان اول معیوب بوده است ؛ ولی معیوب کردن آن را به گردن دیگران بیندازند.
ُ این مثل هنگامی به کار می رود که کسی یا چیزی که عامل ارتباط بوده است از بین رفته باشد.
این مثل زمانی به کار می رود که کسی دست از کارهای بد خود برنمی دارد و تا پای جان به آنها ادامه می دهد.
این مثل زمانی به کار می رود که شخصی به خاطر تجربه های زیادی که دارد به پختگی رسیده است .