چکیده:
خانواده مهمترین نهاد اجتماعی است که استحکام، ضعف، سلامت و فساد جامعه در گرو آن است. اسلام برخلاف مکتب سرمایهداری، امور معنوی (دین، اخلاق و ...) را در تشکیل خانواده اصل و اصالتبخشی به مادیات (مال و ...) را مردود میداند. عامل اصلی تشکیل خانواده، انتخاب همراه برای تکامل معنوی و هموارنمودنِ مسیر دستیابی به مقام قرب الهی است که اهداف دیگر (تربیتی، اقتصادی و ...) ذیل آن معنا مییابد. اسلام، تحلیل خانواده با ادبیات اقتصادی (حداکثرسازی منافع مادی) را موجب تنزلِ جایگاه و مانع از ایفای وظیفه اصلی آن میداند؛ زیرا مسائل مهمتری در تشکیل خانواده دخیل است که تحلیل اقتصادی از یافتنِ پاسخ کامل برای آن ناتوان است. یافتههای پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی نشان میدهد که گرچه کارکردهای اقتصادی مذکور در اقتصاد متعارف به عنوان آثار و پیامدهای ازدواج مورد پذیرش است، اما کارکرد اصلی تشکیل خانواده کارکرد تربیتی آن است که در حوزه اقتصاد، از طریق تربیت نیروی متعهد انسانی، اصلاح رفتارهای اقتصادی، تأمین و تثبیت ارزشهای اخلاقی و افزایش امنیت اخلاقی - روانی جامعه منجر به بهبود وضعیت اقتصادی میگردد
The family is the most important social institution which the strength, weakness, health and corruption of society depend on it. Unlike capitalism, Islam considers spiritual matters as the principle and rejects the highlighting of material things (property, etc.), (religion, morality, etc.). The main factor in forming a family is choosing to accompany it for spiritual development and paving the way for attaining the position of nearness to Almighty Allah, which explains the other goals (educational, economic, etc.). Islam considers the analysis of the family with economic literature (maximizing material benefits) to degrade its status and prevent it from performing its main duty; Because there are more important issues involved in family formation that economic analysis is unable to find a complete answer to. Findings of the research (with analytical-descriptive method) show that economic function is acceptable as a side effect (not as the main factor) for marriage, but the main function of family formation is its educational function, which in the economic field leads to the training of committed force. Economic, reform of economic behaviors, provision and consolidation of moral values and as a result improve the economic situation, increase moral-psychological security and ... in society
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش با روش تحليلي - توصيفي نشان ميدهد که گرچه کارکردهاي اقتصادي مذکور در اقتصاد متعارف به عنوان آثار و پيامدهاي ازدواج مورد پذيرش است ، اما کارکرد اصلي تشکيل خانواده کارکرد تربيتي آن است که در حوزه اقتصاد، از طريق تربيت نيروي متعهد انساني، اصلاح رفتارهاي اقتصادي، تأمين و تثبيت ارزش هاي اخلاقي و افزايش امنيت اخلاقي - رواني جامعه منجر به بهبود وضعيت اقتصادي ميگردد.
با وجود آنکه تشکيل خانواده در دوران کنوني ـ با گسترش ١٣٤ تجمل گرايي و تشريفات زايد ـ نيازمند صرف مخارج ـ قابل توجه ـ است ، اما آموزه هاي اسلامي ازدواج را موجب فقرزدايي و بهبود وضعيت اقتصادي ميداند؛ لذا ممکن است مقصود آموزه هاي موصوف چندان قابل درک نباشد؛ بنابراين تبيين به روز از کارکرد اقتصادي ازدواج در نصوص ديني، براي سياست گذاران امور خانواده ضروري و براي آگاهي از منافع بالقوه ازدواج ، ترغيب افراد و داشتن تحليل صحيح اقتصادي، براي پويايي جامعه مفيد است .
اما در فضاي اسلامي ، بحث از آثار اقتصادي تشکيل خانواده به عنوان يک موضوع ١٣٥ مستقل ـ با وجود تصريح نصوص ديني به نقش ازدواج در زدودن فقر و افزايش روزي ـ مورد تحقيق قرار نگرفته و موضوع جديدي است که نگارندگان سابقه اي براي آن نيافته اند.
در حقيقت تشکيل خانواده يک امر مقدس و در راستاي انتخاب يک همراه براي ايجاد بستر مناسب به منظور تکامل معنوي و هموارنمودن مسير دستيابي به مقام قرب الهي است ؛ لذا نصوص ديني معيار اصلي در ازدواج را معنويت ، ديانت و اخلاق دانسته (کليني، ١٣٦٥، ج ٥، ص ٣٤٧)٥ و برجسته سازي و اهتمام زياد به امور 6 مادي نظير مال ، زيبايي و ...