چکیده:
با افزایش تلاطمات ارزی در اوایل سال 1397، ستاد اقتصادی دولت، اجرای سیاست تخصیص ارز ترجیحی با نرخ ۴۲۰۰ تومان برای هر دلار آمریکا را آغاز نمود. یکی از مهمترین محصولات غذایی مورد هدف این سیاست، گوشت مرغ میباشد که در تامین نهادههای اصلی تولید به واردات وابسته است. با توجه به اینکه، همواره این پرسش در میان محافل علمی و سیاسی کشور مورد بحث بوده که "چه میزان از یارانة پرداختی به واردات نهادههای تولید به مصرفکنندة نهایی فرآوردهها میرسد؟ "، پژوهش پیش رو، با به کارگیری اطلاعات ماهانه 1397-99، بر اساس رویکرد خودرگرسیونی با وقفههای گسترده به این مهم پرداخته است. با توجه به نتایج، چنانچه در بلندمدت یارانة پرداختی به هر کیلوگرم گوشت مرغ توسط دولت یک درصد افزایش یابد، اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان، 61/0 درصد افزایش مییابد. بر این اساس، به نظر میرسد، اگر چه سیاست مذکور، توانسته قیمت گوشت مرغ را پایینتر از قیمت جهانی نگه دارد اما قادر نبوده تا به طور کامل مصرفکنندة نهایی را منتفع سازد. زیرا که انحراف 39 درصدی یارانههای پنهان پرداختشده در بازار گوشت مرغ وجود دارد. از اینرو، توصیه میگردد تا سیاستگذاران اجرای این سیاست را متوقف نمایند. ضمن آن که بر اساس نتایج، مداخلة مستقیم دولت در بازار از طریق توزیع ماهانة مرغ تنظیم بازاری، مازاد انباشتة واردات نهادههای دامی به ازای جوجهریزی انجام شده و ریسک تامین خوراک در صنعت تولید گوشت مرغ متغیرهای دیگری هستند که بر اختلاف قیمت گوشت مرغ در بازار ایران و جهان تاثیر میگذارند.
With the increase of exchange rate fluctuations in early 1397, the government's economic headquarters began implementing a policy of allocating preferential currency at 4,200 tomans per US dollar. One of the most critical food products targeted by this policy is chicken meat, which depends on the supply of primary production inputs to imports. Given that, the question has always been discussed in scientific and political circles of the country: "How much subsidy goes to the import of products to the final consumer of products?", The present study, using monthly information 1397-1399, addresses this issue based on the Autoregressive Distributed Lag approach. According to the results, if, in the long run, the subsidy paid per kilogram of chicken meat by the government increases by one percent, the difference between the price of chicken meat in the Iranian and world markets will increase by 0.61 percent. Accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken meat below world prices, Accordingly, it seems that although this policy has been able to keep the price of chicken below world prices, it has not been able to reach the final consumer and benefit her fully. Therefore, there is a 39% deviation of the hidden subsidies paid in the chicken meat market. Therefore, it is recommended that policymakers stop implementing this policy. According to the results, the government's direct intervention in the market through the monthly distribution of Market Regulation broiler, the accumulated surplus of imports of livestock inputs per hatchery, and feed supply risk in the poultry industry are other variables that affect the difference between the price of chicken in the Iranian and world markets
خلاصه ماشینی:
يکي از مهم ترين فرآورده هاي غذايي مورد هدف سـياسـت پرداخت نرخ ارز ترجيحي، گوشـت مرغ ميباشـد که در طول دهه هاي گذشـته به سـبب توجه و حمايت همه جانبۀ دولت به صـنعت توليد آن ، تغيير فرهنگ تغذيه اي مردم و رشـد چشـمگير قيمت محصـولات جانشـين به يک محصـول پروتئيني اسـاسـي در سـبد غذايي خانوارهاي ايراني تبديل شـده اسـت و نقش قابل توجهي در ارتقاء سـطح امنيت غـذايي کشـــور ايفـا ميکنـد (گيلان پور و همکـاران ، ١٣٩١: ١٤١؛ پيش بهـار و همکـاران ، ١٣٩٨: ٣)؛ به طوريکه ، طي ســال هاي پس از انقلاب ، مقدار توليد ســرانۀ گوشــت مرغ از ٤/٤ کيلوگرم در ســال ١٣٥٧ به ٣٢/٩ کيلوگرم در ســال ١٣٩٨ افزايش يافته اســت (بانک مرکزي ايران ، ١٣٩٩).
از اين رو، همواره اين پرسـش درميان محافل علمي و سـياسـي کشـور مورد بحث بوده که چه ميزان از يارانۀ پرداختي به واردات نهاده هاي توليد به مصـرف کنندة نهايي فرآورده ها ميرسـد؟ بنابراين ، هدف اصــلي پژوهش پيش رو، ارزيابي اثر يارانه پرداختي دولت در قالب ســياســت نرخ ارز ترجيحي به واردات نهاده هاي توليد بر بازار محصـول گوشـت مرغ ميباشـد که دسـتيابي به آن ، شـناخت لازم را در رابطه با حذف يا ادامۀ اجراي سياست نرخ ارز ترجيحي ايجاد ميکند.
ضـريب برآورد شـده براي اين متغير در الگو معادل ٠/٣٨ اسـت که بيانگر افزايش ٠/٣٨% اختلاف قيمت گوشـت مرغ در بازار ايران و جهان در مقابل افزايش ١% مازاد انباشـتۀ واردات نهاده هاي دامي به ازاي جوجه ريزي انجام شـده خواهد بود.