چکیده:
یکی از مؤلفههای مهم اقتصاد مقاومتی، بُعد فرهنگی آن است. در این مقاله به بررسی این سؤال محوری میپردازیم که تحقق اقتصاد مقاومتی، نیازمند چه الگوی فرهنگ اقتصادی است؟ بنا به فرضیه مقاله، فرهنگ اقتصادی جهادی تنها فرهنگی است که میتواند زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی را فراهم کند. به منظور اثبات این فرضیه با استفاده از روش تحلیلی، ضمن تبیین مؤلفههای عمومی و بخشی فرهنگ اقتصادی جهادی، به بررسی تأثیر آن بر تحقق اقتصاد مقاومتی پرداختهایم. یافتههای مقاله نشان میدهد که فرهنگ اقتصادی جهادی دارای مؤلفههای عمومی فعالیت اقتصادی در راه خدا، اولویت منافع جمعی بر منافع فردی، عدم پذیرش سلطه اقتصادی و تأکید بر مقاومت اقتصادی است. این مؤلفههای عمومی منجر به ایجاد مؤلفههای سختکوشی برای کسب روزی حلال، همراه نهی از تنبلی و راکدگذاشتن اموال با تأکید بر تولید کالای داخلی در بخش تولید، مصرف طیب در سطح کفاف با اولویت کالای داخلی در بخش مصرف و توزیع عادلانه منابع و درآمد با تأکید بر بعد توانمندسازی در بخش توزیع میشوند. شواهد نظری و عملی حاکی از آن است که فرهنگ اقتصادی جهادی منجر به افزایش مقاومت اقتصادی میشود.
One of the important constituents of resistive economy is its cultural aspect. In this article, the writer deals with this central question “what model of economic culture is needed to exercise economy of resistance?” According to the thesis of the article, jihAdi economic culture is the only culture that can pave the ground for the fulfilment of the resistive economy in question. In order to establish the thesis by making use of the analytic method, general and particular constituents of JihAdi economic culture are explained and their effect on the fulfilment of economy of resistance is studied. The findings the article shows that jihAdi economic culture is of certain general constituents such as economic activities in the cause of Allah, priority of common interests over personal interests, nonacceptance of economic dominance and emphasis on economic resistance. These general constituents lead to the creation of such constituents as working hard for earning a legal livelihood, prohibiting laziness, leaving properties idle with emphasis on the production of domestic commodities in what is called producing section, sufficient proper consumption by giving priority to domestic commodities in consumption section and fair distribution of resources and income with emphasis on capabilities in distribution section. Theoretical and practical evidences suggest that JihAdi economical culture results in an increase in economical resistance.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله بـه بررسـی ایـن سؤال محوری می پردازیم که تحقق اقتصاد مقاومتی ، نیازمند چه الگوی فرهنگ اقتصادی اسـت ؟ بنا به فرضیه مقاله ، فرهنگ اقتصادی جهادی تنها فرهنگی است که می تواند زمینه تحقق اقتصـاد مقاومتی را فراهم کند.
بررسی ظرفیت فرهنگ اقتصادی تکاثری در تحقق اقتصاد مقاومتی پیش از معرفی فرهنگ اقتصادی جهادی و تحلیل کارکردهای آن ، ایـن سـؤال قابـل طرح است که آیا فرهنگ اقتصادی تکاثری می تواند به تحقـق اقتصـاد مقـاومتی کمـک نماید؟ نگاهی تاریخی به عمل کرد نظام های اقتصادی سـرمایه داری نشـان مـی دهـد کـه هرچند فرهنگ تکاثری موفقیت هایی در تحقق رشد اقتصادی این کشورها داشته است ، اما از جهت دست یابی به اقتصادی مقاوم با مشـکل مواجـه بـوده اسـت .
مؤلفه های بخش تولید در فرهنگ اقتصادی جهادی ، کار و تولید همراه با سخت کوشی برای تأمین نیازهای خـود و دیگـران ، بـه شـدت تشـویق شـده اسـت .
(ب ) خستگی ناپذیری و پرهیز از تنبلی در فرهنگ اقتصادی جهادی ، خستگی ناپذیری ارزشمند و تنبلـی ضـد ارزش اسـت (ابن شعبه حرانی ، ١٣٦٣، ص٢٩٥؛ کلینی ، ١٤٠٧ق ، ج٥، ص٧٢؛ شیخ صدوق ، ١٤١٣ق ، ج٣، ص٦٩ و مجلسی ، ١٤٠٣ق ، ج١٠٠، ص٩)؛ چنان که سیره امامـان معصـوم : نیـز این بوده که برای تأمین معاش حلال ، زحمت و سختی آن را نیز متحمـل مـی شـدند (حـر عـاملی ، ١٤١٦ق ، ج١٧، ص٢٣).
حاکمیت مؤلفه های فرهنگ اقتصادی جهادی در حوزه مصرف نیـز دسـت یـابی بـه اقتصاد مقاومتی را تقویت می کند.