چکیده:
بحث حجیت یا عدم حجیت خبر واحد از مباحث روشی و تاثیر گذار در علم کلام است. در علم اصول فقه از این مسئله با عنوان «حجیّت خبر واحد» بحث میشود.( برای نمونه نگاه کنید به مظفر،۱۴05ق، ج2: صص62- 65؛ شیخ انصاری ، ۱۴۲۸ق، ج۱: 108).با توجه به ادلهای که در علم اصول فقه بر اعتبار آن اقامه شده، نگرش رایج دانشمندان علم اصول آن است که خبر واحد فقط در حوزه فقه معتبر است؛ اما حجیَّت آن در اثبات عقاید محل اختلاف است. قول مشهور عالمان امامی مذهب عدم حجیت خبر واحد در عقاید است. اهل سنت در حجیت خبر واحد اعتقادی دچار اختلاف هستند ؛ گرچه به حجیت آن به دلیل مفید علم بودن خبر واحد و عدم تفکیک میان اخبار آحاد فقهی و غیر فقهی از سوی صحابه و سلف، تمایل بیشتری دارند.به اعتقاد فخررازی، خبر واحد تنها در حوزة فقه معتبر است. وی در اساس التقدیس به معصوم نبودن راویان، طعن صحابه نسبت به هم، وجود جعل در اخبار، روش های نادرست راویان در رد و اثبات روایات، عدم کتابت احادیث را علل عدم حجیت خبر واحد اعتقادی شمرده است. به نظر میرسد ادله اقامه شده از جانب ایشان، وافی به مقصود نیست. اهمیت مقاله حاضر به جهت شخصیت فخررازی که از عالمان برجسته و تأثیرگذار اشعری است. از بررسی مقالات گوناگون در مسأله خبر واحد اعتقادی مقالهای تفصیلی که دیدگاه فخررازی را بررسی و نقد کرده باشد،یافت نشد.
خلاصه ماشینی:
٩٩نقد و بررسي ديدگاه ناصر القفاري درباره پيدايش مقدمه از مهم ترين مسائل علم اصول فقه ، مسئلۀ حجيت خبر واحد است که در گذر تاريخي اين ـــــــــــ علم ، بحث هاي گسترده اي از جانب موافقان و مخالفان آن شده است (آخوند خراساني، ّ ١٤٢٦ق : ٢٩٣).
از اين رو، «احتجاج » به معناي غلبه بر خصم به وسيله دليل معنا شده است (ابن فارس ، ١٣٩١ق ، ٢: ٣)؛ همان گونه که در فقه عملي ، فقيه به دنبال حجت است ، در تي است که بر اساس آن قلب خود ١٠١ فقه اعتقادي و کلام نيز متکلم در مقام استنباط به دنبال حج ١٠١نق د و بررسي ديدگاه ناصر القفاري درباره پيدايش را به مطلب استنباط شده پيوند داده و به آن اعتقاد ورزد.
شايسته ذکر است وقتي ما چنين اخباري را حجت مي دانيم به شرط دارا بودن شرايط حجيت است ؛ مانند اين که يقين به دروغ بودن خبر نباشد که در غير اين صورت ، چنين خبري ّ فاقد اعتبار خواهد بود و شمول ادله حجيت و تعبد به چنين خبري غيرعقلي و منطقي است ؛ بنابراين ، اخباري که مخالف قرآن ، اجماع ، سنت قطعي و يا حکم عقلي صحيح باشد و اگر چه هم داراي باقي شرايط معتبر در حجيت باشند، باز هم حجت نيستند و تفاوتي ميان روايات اعتقادي و غيراعتقادي نيست .