چکیده:
حدیث «لاتقوم الساعه» یکی از مهمترین احادیثی است که ابن عربی در اثبات ملازمه میان ظهور مهدی موعود عجّل الله تعالی فرجه الشّریف و برپایی قیامت به آن تمسک میجوید. بر پایه این حدیث، یکی از مقدمات و شروط ضروری وقوع قیامت، ظهور مهدی موعود عجّل الله تعالی فرجه الشّریف و سپس رحلت ایشان از دنیا به آخرت است؛ چراکه انسان کامل مظهر اسم الله و خلیفه الاهی بر روی زمین است و با نبود او، موجبات قیامت برای آن دوره انسانی فراهم میگردد. پرسش اصلی این نوشتار آن است که در مکتب ابن عربی، مدلول حدیث لاتقوم الساعه چیست و کیفیت دلالت آن بر ظهور مهدی موعود عجّل الله تعالی فرجه الشّریف چگونه است؟ از این پژوهش که با روشی تحلیلی_توصیفی و انتقادی به سامان رسیده است، چنین حاصل میشود که اولا، حدیث لاتقوم در منابع روایی شیعی یافت نشده و ابن عربی با تغییراتی نسبت به آنچه در منابع روایی اهل سنت آمده، آن را در آثار خویش مطرح کرده است. ثانیا، با قطع نظر از اشتباه صورت گرفته در نقل حدیث، اساس مدعای ابن عربی و شارحان آثار او با نظر به احادیث و اعتقادات شیعی در مورد مهدویت صحیح است.
The hadith "Latqum al-Sa'a" is one of the most important hadiths which Ibn Arabi relied upon in proving the connection between the appearance of the promised Mahdi (pbuh) and the resurrection. According to this hadith, one of the necessary preconditions and conditions for the resurrection is the appearance of the promised Mahdi (pbuh) and then is his departure from this world to the Hereafter; because the perfect man is the manifestation of the name of Allah and His divine caliph on earth, and in his absence, the causes of resurrection will be provided for that human period. The main question of this article is that in the school of Ibn Arabi, what is the signification of the hadith of Latqum al-Sa'a and how the quality of its implication on the appearance of the promised Mahdi (as) is? From this research, which has been carried out with analytical-descriptive and critical method, it is concluded that firstly, the hadith of “Latqum” is not found in Shiite narration sources and Ibn Arabi has introduced it in his works with changes compared to what is mentioned in Sunni narration sources. Secondly, regardless of the mistake made in quoting the hadith, the basis of the claim of Ibn Arabi and the commentators of his works is correct according to the Shiite hadiths and beliefs about Mahdism.
خلاصه ماشینی:
بر پایه این حدیث، یکی از مقدمات و شروط ضروری وقوع قیامت، ظهور مهدی موعود عجلاللهفرجهالشریف و سپس رحلت ایشان از دنیا به آخرت است؛ چراکه انسان کامل مظهر اسم الله و خلیفه الاهی بر روی زمین است و با نبود او، موجبات قیامت برای آن دوره انسانی فراهم میگردد.
پرسش اصلی این نوشتار آن است که در مکتب ابن عربی، مدلول حدیث لاتقوم الساعه چیست و کیفیت دلالت آن بر ظهور مهدی موعود عجلاللهفرجهالشریف چگونه است؟ از این پژوهش که با روشی تحلیلی_توصیفی و انتقادی به سامان رسیده است ،چنین حاصل میشود که اولا ، حدیث لاتقوم در منابع روایی شیعی یافت نشده و ابن عربی با تغییراتی نسبت به آنچه در منابع روایی اهل سنت آمده ،آن را در آثار خویش مطرح کرده است.
دیدگاه ابن عربی، در مورد دلالت حدیث مورد بحث به ظهور و امامت مهدی موعود عجلاللهفرجهالشریف کدام است؟ اگرچه در سنت عرفانی اسلامی، بزرگانی چون کاشانی در مجموعه رسائل و مصنفات کاشانی )کاشانی ،1380(؛ سید حیدر آملی در جامع الاسرار )آملی ،1367( و امام خمینی در شرح فصوص الحکم) خمینی ،1410(؛ از مقام ولایت و مصداق آن حضرت مهدی ؟عج؟ بحث و گفت وگو کرده اند؛ با جست و جو در بانک های اطلاعاتی مشخص می گردد که قبل از پژوهش حاضر ،مقاله یا کتابی با محوریت حدیث یاد شده در مورد حضرت مهدی عجلاللهفرجهالشریف نگاشته نشده است و پژوهش حاضر نخستین مورد در نوع خود می باشد .
از این رو، به نظر میرسد که اصل عبارت مورد استناد و استدلال ابن عربی و شارحان مکتب عرفانی او در منابع حدیثی اهل سنت بوده است؛ ولی آنان با تغییراتی در حدیث، معنای آن را قلب و متفاوت کرد هاند؛ حتی ممکن است چنین تغییری مسامحتا اتفاق افتاده باشد.