چکیده:
استانداردهای ایزو 9000، که گستردهترین سیستم گواهیهای سازمان ایزو را تشکیل میدهند، با هدف هماهنگسازی استانداردهای ملی در سطح بینالمللی بهمنظور تقویت تجارت جهانی تشکیل شدهاند. بااینحال، این انتقاد وجود دارد که این استانداردها صرفاً مانعی در ورود به بازار و درنتیجه، یک تعرفه بر تجارت بینالملل هستند. این مطالعه بهطور تجربی این مسئله را در مبادلات تجاری کشور با شرکای عمدۀ آن ارزیابی میکند. دراینباره، با بهکارگیری یک استراتژی مدلسازی مبتنیبر اثر پذیرش ایزو 9000 بر جریانهای تجارت دوجانبۀ کشورها، از یک مدل جاذبه براساس اطلاعات مربوط به پانزده شریک عمدۀ تجاری کشور طی سالهای 2000 تا 2013 استفاده شده است. نتایج این مطالعه بیانگر آن است که این استانداردها با ایجادکردن یک زبان مشترک در تجارت و کاهش نبود تقارن اطلاعاتی بین بنگاهها در دو کشور، به آنها امکان داده است روابط تجاری مؤثرتری را شکل دهند.
ISO 9000 standards, which are the most widespread certification system of International Organization for Standardization organization (ISO), have been established to coordinate national standards at the international level and strengthen the global trade. However, some argue that these standards are merely barrier to the market entry and therefore a tariff on international trade. This study assesses this issue in the case of Iran's trade with its major partners. Using a gravity model, the effect of ISO 9000 on Iran’s bilateral trade with its 15 major commercial partners is analyzed during the period 2000 - 2013. The results of this study show that the ISO 9000 standards improve the trade by creating a common language in commerce and reducing information asymmetry between firms.
خلاصه ماشینی:
نقش استانداردهای ایزو ٩٠٠٠ در مبادلات تجاری ایران با شرکای عمدۀ تجاری تکتم محتشمی * فرشید مؤمنی ** چکیده استانداردهای ایزو ٩٠٠٠، که گسترده ترین سیستم گواهی هـای سـازمان ایـزو را تشـکیل می دهند، با هدف هماهنگ سازی استانداردهای ملی در سطح بین المللی به منظـور تقویـت تجارت جهانی تشکیل شده اند.
دراین باره ، با به کارگیری یک اسـتراتژی مـدل سـازی مبتنـی بـر اثـر پـذیرش ایـزو ٩٠٠٠ بر جریان های تجارت دوجانبۀ کشورها، از یک مدل جاذبه براساس اطلاعات مربـوط بـه پانزده شریک عمدۀ تجاری کشور طی سال های ٢٠٠٠ تا ٢٠١٣ استفاده شده است .
بلیند و مانگلسدروف (Blind and Mangelsdorf ٢٠١٢) با بررسی تأثیر تأییدیه های ایزو ٩٠٠٠ و موافقـت نامـه هـای چندجانبـه بـر تجـارت محصولات صنعتی نشان دادند که پذیرش این استانداردها به تقویت تجـارت منجـر شـده است و اثر افزایش تجارت در این حالت می تواند ادامۀ موافقت نامه های تجـاری منطقـه ای باشد.
برای ایـن منظـور، یک معادلۀ جاذبه برپایۀ تجارت دوجانبۀ کشور با شرکای عمدۀ تجاری و با اعمال پـذیرش استانداردهای ایزو ٩٠٠٠ به منزلۀ عاملی که تجارت را تحت تأثیر قرار می دهـد، ارائـه شـده است و موردبرآورد قرار می گیرد.
براساس رابطۀ یادشده ، نبود بنگاه هایی با گواهی نامه هـای ایـزو ٩٠٠٠ در هر دو کشور، مقدار موانع تجاری دوجانبه را صرفاً تابعی از اثر خاص بـین کشـورها (ηij) می کند که شامل متغیرهای مشاهده نشده و غیرقابل اندازه گیری اثرگذار بر رشد درآمد است .
٥. نتیجه گیری این مطالعه به طور تجربی ارتباط گسترش استاندارد ایزو ٩٠٠٠ و جریـان مبـادلات تجـاری بین ایران و شرکای عمدۀ تجاری آن را ارزیابی کرده است .