چکیده:
یکی از ارزندهترین آزادیهای قرن بیستم آزادی اجتماعات است. خداوند عزوجل «آزادی» را در انسان به ودیعه گذاشت تا بتواند با اختیار خود، در هر زمان و مکانی به انسانهای دیگر بپیوندد. آزادی اجتماع یا حق آزادی اجتماع، که به طور گستردهای در سطح بینالمللی، منطقهای و ملی در اسناد مختلف حقوق بشری در زمره حقوق مدنی و سیاسی به رسمیت شناخته شده است، افراد را قادر میسازد به طور جمعی مصالح و منافع مشترکشان را بیان نموده یا ارتقاء ببخشند و از آنها دفاع نمایند. قانونگذار اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز این حق را برای ایرانیان به رسمیت شناخت تا بتوانند برای تبادل دیدگاهها و بیان مطالباتشان، اجتماعات قانونی موقتی تشکیل دهند. بر اساس اصل 27 قانون اساسی ایران، برای تشکیل اجتماعات موقتی یا عمومی، دو شرط «عدم حمل سلاح» و «عدم اخلال به مبانی اسلام» ضروری است. همچنین اطلاع دادن جهت برگزاری اجتماعات یا أخذ مجوز از دیگر چالشها و موانعی است که در این آزادی برای افراد متصور است. از اینرو در این مقاله، ضمن واکاوی آزادی اجتماعات در حقوق ایران، به طور ویژه به چالشهای تحقق این آزادی از جمله: مسالمتآمیز بودن، مخل نبودن به مبانی اسلام و أخذ مجوز با توجه به اسناد بینالمللی پرداخته خواهد شد.
One of the most valuable freedoms of the twentieth century is the freedom of communities. God Almighty has pledged "freedom" in human beings so that human beings can join other human beings at any time and place of their own free will. Freedom of association, or the right to freedom of association, which is widely recognized internationally, regionally and nationally in various human rights instruments in the field of civil and political rights: Express or promote and defend them, the Constitution of the Islamic Republic of Iran also recognized this right for Iranians to form temporary legal communities to exchange views and express their demands. According to Article 27 of the Iranian Constitution, in order to form temporary or public gatherings, the two conditions of "non-carrying of weapons" and "not violating the principles of Islam" are necessary. Also, informing about holding meetings or obtaining a permit is another challenge and obstacle that can be imagined in this freedom for individuals. Therefore, in this article, while examining the freedom of association in Iranian law, the challenges of achieving this freedom, such as: being peaceful, not violating the principles of Islam and obtaining a license according to international documents, will be discussed.
خلاصه ماشینی:
اما در اينجا بـا مطالبي که بيان شد بايد به دو سؤالي که در خلال بحث مطرح شد پاسخ گفت : آيا اين آزادي فقط در قالب احزاب و گروهها و انجمن ها شناخته شده است ؟ يا اينکه تجمع افراد حتي اگر تحت عنوان همين مفاهيم نيز نباشد آزاد است ؟ با توجه بـه اصـل ٢٦ و مـواد مختلفــي از قــانون احــزاب و مشخصــا مــاده ٣٢ آيــين نامــه چگــونگي تــأمين امنيــت راهپيمايي هاي قانوني ميتوان اين طور نتيجه گرفت که اين تجمعات بايد در لواي يـک حزب ، گروه، انجمن يا صنف باشد تا نظارت بر آنها و رسيدگي به جرايم و تبعات ناشي از تجمعات قابل رسيدگي باشد که اگر اين فرض درست باشد به نظر با توجه به خـود قانون اساسي و اصولي از آن که در مورد برابري و حقوق مساوي براي همه اقشار ملت است ، قابل ايراد است .
مـاده ٢١ ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي دربـاره محـدوديت هـاي ايـن آزاديهـا اعـلام مي دارد: «اعمال اين حق تابع هيچ گونه محدوديتي نميتواند باشـد جـز آنچـه بـر طبـق قانون مقرر شده و در يک جامعه مردم سالار به مصلحت امنيت ملي يـا ايمنـي عمـومي يا نظم عمومي يا براي حمايت از سلامت يا اخـلاق عمـومي يـا حقـوق و آزاديهـاي ديگران ضرورت داشته باشد».
به رسميت شناختن اين آزادي محدود به اين سند غيرالزام آور نميشود و علاوه بر اين حق آزادي اجتماع در اسناد الزامآور بين المللي ديگري نظير ماده ٢٣ ميثـاق بـين المللـي حقوق مدني و سياسي (١٩٦٦) نيز به طور مفصل تري به شرح زير به رسميت شـناخته شده است : ١- هر کس حـق اجتمـاع آزادانـه بـا ديگـران دارد از جملـه حـق تشـکيل سـنديکا (اتحاديه هاي صنفي) و الحاق به آن براي حمايت از منافع خود.