چکیده:
زمینه و هدف
نابرابری در توزیع متعادل منافع از حاصل توسعه موجب برهم خوردن تعادل بین منطقه ای و در نتیجه بروز معضلاتی در نواحی روستایی مرزی شده و امنیت پایدار این مناطق را به مخاطره می اندازد. پژوهش حاضر قصد دارد سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان مرزی مریوان را مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد.
روش
تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش اجرا، پیمایشی است. به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان مرزی مریوان با توجه به اهمیت شاخص ها و محدودیت دسترسی به آنها، نه شاخص در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی، مبنای ارزیابی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تاپسیس استفاده شد. وزن دهی معیارها توسط قضاوت شفاهی کارشناسان در مدل سلسله مراتبی AHP و نرم افزارExpert Choice انجام و در نهایت به منظور آزمون ارتباط و تفاوت بین داده ها از ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون تحلیل واریانس یکطرفه در نرم افزار spss بهره گرفته شد.
یافته ها و نتایج
پژوهش نشان دهنده وجود تفاوت معنادار در سطح توسعه یافتگی دهستانهای مریوان است، به طوری که از ۶ دهستان، یک دهستان در سطح برخوردار، دو دهستان در سطح نیمه برخوردار و سه دهستان در سطح فرو برخوردار یا محروم جای می گیرند. همچنین تفاوت سطح توسعه یافتگی روستاها را می توان براساس نظریه مرکز پیرامون تبیین نمود چراکه دهستان های نزدیکتر به مرکز، دارای سطح توسعه یافتگی بالاتری هستند.
خلاصه ماشینی:
درک و شناخت بهتر سطوح توسعه يافتگي مناطق روستايي نسبت به يکـديگر در يـک منطقـه ، نـه تنهـا از نظـر اقتصـادي باعث توجه خاص به آنها ميشود، بلکه موجـب شـناخت نقـاط ضـعف ، قـوت ، تـوان هـا و کمبودهاي آنها، در نهايت موجب به دست آمدن موفقيت در برنامه ريزي توسـعه منطقـه اي ميگردد که اين امر، خود پايه تامين امنيت پايـدار اسـت (کريمي، احمدونـد،توکلي تبـار و ميرزايي، ١٣٩٢: ٣١٢).
در ايران عدم تعادل و نابرابري در دسترسي به فرصت ها و منافع حاصل از رشد و توسعه در حوزه هاي روستايي مناطق دور افتاده و مرزي کـاملا واضـح اسـت و عـدم توسـعه يـافتگي صنعتي در کنار اشتغال بالا در بخش کشاورزي با راندمان توليد پايين ، روستاهاي کوچـک ، وضيت نامطلوب منابع پايه اي، فقدان ساختارهاي مطلوب حمل و نقل ، سـطح پـايين رفـاه و امنيت (اسماعيل زاده ،٣:١٣٩١) عمده ترين مشخصـه هـاي اقتصـادي اجتمـاعي روسـتاهاي مناطقي است که از ثمرات توسعه به دور بوده اند که اين عوامل نيز زمينه را براي معضـلات و نابساماني هايي چون مهاجرت ، قاچـاق کـالا، شـورش و نـاامني فـراهم آورده انـد(احمـد پور،٢٠١٣: ٧٣).
برپايه اين توصـيفات ، پژوهش حاضر قصد دارد، سطح توسعه يـافتگي دهسـتان هـاي شهرسـتان مـرزي مريـوان را مورد ارزيابي و سنجش قرار داده و به اين پرسش پاسخ دهد که آيـا تفـاوت معنـاداري بـين سطح توسعه يافتگي دهستان هاي شهرستان وجود دارد و در صورت وجـود، آيـا مـي تـوان تفاوت توسعه يافتگي را با فاصله از مرکز شهرستان (الگوي مرکز-پيرامون ) تبيين نمود؟ توسعه : توسعه به معناي کوششي آگاهانه ، نهادي شده و مبتني بـر برنامـه ريـزي بـراي ترقـي اجتماعي و اقتصادي، پديده منحصر به فرد قرن بيستم است کـه از سـال ١٩١٧ در شـوروي سابق شروع شد(آسايش ،١٣٨٥: ١٦).