چکیده:
عراق پس از فروپاشی رژیم بعث وارد ساختار جدید سیستم حکمرانی و تقسیم قدرت بین بلوکهای قومی- مذهبی شد و کردها با توجه به فرصت پیشآمده توانستند مطالبات خود را در سیستم جدید عراق قانونی کنند و حکومت اقلیم کردستان را تشکیل دهند. کردها با توجه به شکافهای هویتی با جهان عرب و وزن ژئوپلیتیکی بالا به سیاستهای غیرهمسو با حکومت مرکزی در زمینههای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و همچنین رفراندوم و حرکت بهسوی استقلال روی آوردند و این وضعیت موجب به وجود آمدن چالشهای ژئوپلیتیکی در کردستان عراق و ناامنی در مرزهای جمهوری اسلامی ایران گردید. تحولات به وجود آمده در عراق، بهخصوص گسترش گروههای تکفیری در بین اهل سنت کردستان عراق و دخالت قدرتهای فرا منطقهای زمینههای شکلگیری یک کردستان مستقل را تقویت کند و همین امر در امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران در جوار کردستان عراق تاثیرگذار میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و برای جمعآوری اطلاعات از اسناد کتابخانهای استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد عمدهترین موارد مهم، که باعث چالش بین کردستان عراق با امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده شامل تشابهات قومی، زبانی، مذهبی و فرهنگی بین کردستان عراق و مناطق مرزنشین مرزهای جمهوری اسلامی ایران با کردستان عراق میباشد، هرگونه تغییرات در این منطقه بازتابهایی در حوزه امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران دارد. نتایج پژوهش نشان میدهد که چالشهای ژئوپلیتیکی کردستان در سه مولفه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، باعث ایجاد ناامنی در امنیت مناطق مرزی ایران شده است
After the fall of the Ba'athist regime, Iraq entered a new structure of government and division of
power between ethnic-religious blocs, and the Kurds were able to legitimize their demands in
the new Iraqi system and form the KRG. Due to identity gaps with the Arab world and high
geopolitical weight, the Kurds resorted to policies inconsistent with the central government in
the economic, political, security, as well as referendums and independence movements, which
created geopolitical challenges in Iraqi Kurdistan and non-Iraqis. It became safe in the borders
of the Islamic Republic of Iran Developments in Iraq, especially the expansion of takfiri groups
among the Sunnis of Iraqi Kurdistan and the intervention of supra-regional powers, strengthen
the grounds for the formation of an independent Kurdistan, and this has an impact on the
security of the borders of the Islamic Republic of Iran near Iraqi Kurdistan.The research method
is descriptive-analytical and has been used to collect information from library documents., In
addition to the significant contribution of the Kurds to the Iraqi political structure, has increased
the influence of Iranian borders on Iraqi Kurdistan. Therefore, the geopolitical challenges of
Iraqi Kurdistan affect the security of the borders of the Islamic Republic of Iran, and endanger
the political future of Iraq and Kurdistan and the borders of the Islamic Republic of Iran, and
intensify the crisis in Iraq. It will lead to political, geographical and economic challenges on the
border between Iran and Iraq.
خلاصه ماشینی:
کُردها با توجه به شکاف هاي هويتي با جهـان عـرب و وزن ژئـوپليتيکي بالا به سياست هاي غيرهمسو با حکومت مرکزي در زمينه هاي اقتصادي، سياسي، امنيتي و همچنـين رفرانـدوم و حرکت به سوي استقلال روي آوردند و اين وضعيت موجب به وجود آمـدن چالش هـاي ژئـوپليتيکي در کردسـتان عراق و ناامني در مرزهاي جمهوري اسلامي ايران گرديد.
ضرورت پژوهش و بررسي در مورد کردستان عـراق به عنوان يکي از همسايگان ايران که از مرزهاي مشترک طـولاني بـا کشـورمان برخـوردار اسـت و عـلاوه بـر آن داراي ويژگيهاي مشترک زباني و فرهنگي با مناطق غربي ايران ميباشد، مهم ميباشد به همـين خـاطر شـناخت و آگـاهي از تأثير اين تحولات بر مناطق کُردنشين ميتواند در امر برنامه ريزي و اهداف امنيتي کشور مفيد و مؤثر واقع شـود (کريمـي پور،٩:١٣٨٩) در بسياري از کشورها مردم ازلحاظ خصايص نژادي، قومي، مذهبي متفاوت هستند.
کُردها با توجه به شکاف هاي هويتي با جهان عرب و وزن ژئوپليتيکي بالا به سياست هاي غيرهمسو با حکومـت مرکـزي در زمينه هاي اقتصادي، سياسي، امنيتي و همچنين رفراندوم و حرکت به سوي استقلال روي آوردند و اين وضعيت موجب به وجود آمـدن چالش هـاي متعـددي بـين کردسـتان عـراق و امنيـت مرزهـاي جمهـوري اسـلامي ايـران شـده اسـت (قوام ،٩٩:١٣٨٨).
ايجاد چنين حکومتي زمينه را براي تشديد و حضور گروه ها، احزاب مهم و معارض نظام جمهوري اسلامي از جمله پژاک، کومله و دمکرات در کردستان فراهم ميسازد، تشکيل چنين حکومتي خود بستر مناسبي براي حضور قدرت هاي منطقه اي و فرا منطقه اي از جمله اسرائيل و ايالات متحده امريکا در همسايگي ايران شده که اين حضـور بـا توجـه بـه رقابت هـاي سياسي تبعات امنيتي فراواني را در پـي دارد.