چکیده:
بیهقی تصویر شگرفی از داستانِ روایی را در دلِ تاریخِ عصر غزنوی با بهرهمندی از صحنههای واقعی بارها ایجاد کردهاست. بازخوانیهای گفتمانی این روایت ها میتواند با نشانه- معناشناسی گفتمانِ روایی که منجر به دریافت عوامل گفتمانی در نظریۀ گرمس میشود، همسو باشد و به درک درست از ژانرهای ادبی متکی بر زیباییشناسی در بستر روایت انجامد. در گفتمان گرمسی برای پی بردن به چرایی چند چیز مشترک میتوان تنها به سازماندهیِ عوامل دخیل در یکی از آنها پرداخت و جزء را نمایندۀ یک کل قرار داد، بررسی یکی از روایتها و استفاده از نشانههای دقیق ایجادشده توسط بیهقی باعث آشکار شدنِ گفتمانهای کُنِشی است که در ورای نشانهها نهفته است؛ در این جستار برآنیم تا در گسترۀ پژوهشهای کتابخانهای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی «بردار کردن حسنک وزیر» را به روایت بیهقی بررسی کرده و عوامل گفتمانهای کُنِشی موجود در روایت را، استخراج و تحلیل کردیم. تاریخ بیهقی مؤلفههای نظامهای گفتمانی را که مربوط به علم نوین ادبیات است را دارد و با ایجاد رابطهای بین رو ساخت و درک معناهای ژرف ساختِ زبانی در این جریان تاریخی، نشانههایی را که مرزهای معنایی متفاوت را برای کنشگر اصلی حاصل کرده و راه درک گفتمان کنشی گرمسی را در بازخوانیهای نوین نقد ادبی برای خواننده ایجاد میکند. و نشان میدهد که متون ادبیات کلاسیک و نوشتههای تاریخی ایران زمین پهنۀ مناسبی برای مطالعات نشانه- معناشناسی و گفتمان هستند.
Behaghi has created a magnificent story of narrative in the history of the Ghaznavi era, with the benefit of the actual scene over again. The readout of the discourse of this narrative can be with the signs that lead to the validity of the negotiation-the semantics of get Greimas's theory in the discourse factors, be consistent and proper understanding of literary genres based on aesthetics in the context of a narrative. In the discourse of Greimas for understanding why some thing in common can be found only in one of them, involved factors organization and the representative of a whole component, Review one of the narratives and use the exact indications created by Bayhaqi it reveals the discourses of action that lie behind the signs. In this essay, we are going to study the narrative of Behaghi's narrative in the field of library research and in a descriptive-analytical approach. The Tarikh-e- Beyhaghi incorporates components of discourse systems related to the modern science of literature and by establishing a link between the construction and understanding of deeply constructed linguistic meanings in this historical process, the signs that have brought about different semantic boundaries for the main actor and the way of understanding action discourse. Greimas creates literary criticism for the reader in modern readings. And shows that classical literature texts and Iranian historical writings provide the perfect ground for semiotics and discourse studies.
خلاصه ماشینی:
به همين جهت داستان حسنک وزيرازتاريخ بيهقيبه دليل همسـاني نگاره هايايجادشده درداستان باگونـه هـايگفتمـانيوقابليـت هـايبکـارگيري نشـانه - معناشناسي روايي نظام گفتمان کنشي گرمس انتخاب شدوتحليل نشانه شناسـي معنـاييبـه اين پرسش پاسخ داده است که چگونه نظام گفتمان کنشي دراين روايت ايجـادمـيشـودو عوامل کنشي چگونه باعث آفرينش نظام هاي گفتمان روايي ميشوند؟هم چنـين اسـتفاده از مطالعۀفرآيندمعناشناسي داستان وويژگيهاي روايي چگونه باعث دسـت يـابي بـه سـازو کارهاي توليدمعناخواهدشدتاخواننده بـه درکدرسـتي ازمسـائل ارزشـي ،هوشـمندو مکانيکيحاصل ازگفتمان کنشيبرسد.
پيشينۀ تحقيق تابه امروز پژوهش هاييفراوانيدرتاريخ بيهقيبه صورت عام وداستان حسنک وزيـر به صورت خاص انجام شده است که حجم کمياين پژوهش ذکرتماميآنهارابرنميتابد وتنهابه بيان چندجستارمشابه که درتکميل اين پژوهش ازآنهـابهـره جسـته ايـم بسـنده ميکنيم ؛مقالات :«معناشناسيگسست وانسدادگفتمانيدرداستان حسنک وزير»اززيـرک (١٣٩٥)،دراين جستاربراساس روش تحليل گفتمان مبتنيبـرپديـدارشناسـيحـواس و عواطف اين نکته راآشکارشده است که زيرساخت عاطفيتعيين کننده وتمايزبخـش در داستان حسنک وزيرازتحقييراجتماعيوبيناسوژگانينشأت ميگيرد؛«همبسـتگيسـطوح روايت وفراکاکردهايهليديدرداستان حسنک وزير»ازحري(١٣٨٩)،درايـن پـژوهش ابتدابه سطوح داستان ومتن رواييوويژگيهايآن دو،وسپس به همبستگيوتناظرميان اين سطوح وفراکارکردهايهليديازديدگاه زبان شناسينقش گراپرداخته اسـت ؛ «کـارکرد روايت درذکربردارکردن حسنک وزيرازتاريخ بيهقـي»ازرسـوليوعباسـي(١٣٨٧)،در اين مقاله بـه عنصـرطـرح يـاپيرنـگ درحسـنک وزيـرازتـاريخ بيهقـيپرداختـه شـود؛ «ريخت شناسيداستان حسنک وزيربه روايت بيهقي»ازبهنام (١٣٨٩)،اين نوشتارباتوجـه به اين نکته که هريک ازقهرمانان اين داستان ازحوزةکارکردهايشخصيتيواقعـيعبـور کرده وگفتارهاورفتارهايآنهادرهمه جايداستان بررسيقابليت رواييوريخت شناسي راداراست به بررسيريخت شناسـيروايـت پرداختـه اسـت ؛«تحليـل سـاختاريداسـتان حسنک وزير»ازدلاويز(١٣٩٣)،دراين جسـتاربـه بررسـيعناصـرسـاختارمـتن ازنظـر شخصيت پردازيونحـوةروايـت پرداختـه شـده اسـت ؛درمـوردگفتمـان روايـيگـرمس کتاب هاي«تجزيه وتحليل نشانه -معناشناختيگفتمان »(١٣٩٥)و«نشانه معناشناسيادبيات نظريه وتحليل گفتمان ادبي»(١٣٩٥)ازحميدرضاشعيريکه دراين کتاب هابـاشناسـايي نظام هايگفتمان ادبيباتوجه به سازوکارآنهابه رائه روش تحليل هريک ازاين نظـام هـا پرداخته ميشود؛امابارويکردپژوهش حاضردرراستايتحليل گفتمان گرمسـيپژوهشـي يافت نشد.