چکیده:
امروزه، نیروی انسانی دانشی، بیشترین سهم در موفقیت سازمانهای دانشمحور را دارا است. اشتراک دانش بهعنوان یکی از مؤثرترین مؤلفههای مزیت رقابتی این سازمانها، میتواند تهدیدی برای ماندگاری منابع انسانی آنها باشد؛ تهدیدی که خود میتواند برای سازمان خطرپذیریهای متنوعی را بههمراه داشته باشد. این مطالعه به بررسی تأثیر منفی فرایند اشتراک دانش بر روی جدایی دانشکاران و خطرپذیریهای ایجادشده در برخی شئون سازمانهای دانشمحور و بهطور خاص در یک سازمان دانشبنیان در حوزه فناوری اطلاعات از مجموعه سازمانهای صنایع دفاع، میپردازد. در این پژوهش، از مدل پژوهشی توصیفی-کاربردی بهره برده شده و روش آن پیمایشی و جامعه هدف آن تعدادی از کارکنان یک سازمان دانشمحور در حوزه فناوری اطلاعات است. جهت جمعآوری دادهها از طراحی پرسشنامه، نظر خبرگان و جهت بررسی پایایی و روایایی دادههای استخراجشده از آزمونهای آلفای کرون باخ، کیزر-میر-الکین، بارتلت و همچنین بهمنظور بررسی فرضیههای تحقیق از آزمون t، کایدو و فریدمن استفاده گردیده است. نتایج حاصلشده نشان داده است که تأثیرات منفی فرایند اشتراک دانش بر میزان جدایی دانشکاران از سازمان مورد مطالعه ماهیتی حقیقی داشته و میتواند نقش تأثیرگذاری در جدایی ایشان از سازمان داشته باشد. این موضوع خود منجر به ایجاد خطرپذیریهایی در سازمان شده که از مهمترین آنها میتوان به کاهش بهرهوری و افزایش هزینههای سازمان اشاره نمود.
Today, knowledgeable human resources have the greatest role in the success of knowledge-based organizations. Knowledge sharing as one of the most effective components of achieving competitive advantage in these organizations can be a threat to their human resources; a threat that can bring various risks to the organization. This study investigates the undesirable effects of the knowledge sharing process on the level of knowledge staff separation and the risks created. The research hypotheses have been developed from the literature and tested on the data collected through a survey on an IT firm. In this research, a descriptive-applied research model has been utilized and its survey method and its statistical society are employees of a knowledge-based organization. The data has been collected using a designed questionnaire and expert opinion, and the reliability and validity of the extracted data have been evaluated by Cronbach's alpha, Kaiser-Mayer-Olkin, Bartlett tests, and the research hypotheses have been investigated using t-test, Chi-Square and Friedman tests. The results show that the negative effects of the knowledge sharing process on the separation of knowledge employees from the organization under study have a real nature and can play an effective role in their separation from the organization. This issue leads to the creation of risks in the organization, the most important of which to mention, are reduced productivity and increased costs of the organization.
خلاصه ماشینی:
(لاکـش مـن و 7 همکاران ، ٢٠٢١ و گالوات ٨ و همکاران ، ٢٠١٩) شناخت تأثيرات متقابل اشتراک دانش بر نيروي انسـاني دانشـي در سـازمان هـاي دانش محـور و عوامل مؤثر آن ، ميتواند مزاياي قابل توجهي در حوزه مديريت استراتژيک ، بهره وري، حفاظت از داراييهاي دانشي و حفظ و ارتقاي مزيت رقابتي و درنهايـت خطرپـذيري سـازمان داشـته باشـد 1 Nonaka &Takeuchi 2 Dimovski 3 Mentzas 4 Bayer 5 Lekhawipat 6 Jackson 7 Lakshman 8 Gahlawat 2 (الجعفري و سارنيکار، ٢٠١٠).
1Durst 2 Rahman 3 Lakshman 3 مرور ادبيات نظري و پيشينه پژوهش : دانشکاران و مشخصه هاي ايشان محور توسعه سازماني، مبتني بر نيروي انساني متخصص است که از مهم ترين اجزاي تشکيل دهنده مديريت دانش نيز محسوب ميگردد (اخوان و باقري، ١٣٩٨).
اشتراک دانش در درون و بيرون يک سازمان همچنان که مـيتوانـد ارزش آفرين باشد، به دليل افشاي مستقيم و يا غيرمستقيم اطلاعـات دارايـيهـاي سـازمان مـيتوانـد خطرآفرين باشد (جانسون ٧، ٢٠٠٧ و الجعفري و سارنيکار، ٢٠١٠) ازنظر بـاير خطرپـذيري دانـش به عنوان خطرپذيريهاي عملياتي تعريف ميگردد که به واسطه فقدان قوانين حمايتي از دارايـي - 1 Jennex 2 Reinhardt 3 Yigitcanlar 4 Horton 5 Butt 6 Kogut & Zander 7 Johnson 5 هاي دانشي به وجود ميآيد (باير، ٢٠٠٦ ).
ازاين رو سؤالات اساسـي اين پژوهش به شرح زير است : 1 Droege and Hoobler 2 Osterman 3 Kumar & Sauresh 9 ١- آيا ممکن اسـت فراينـد اشـتراک دانـش بـر روي ميـزان خـروج دانشـکاران سـازمان دانش محور تأثير منفي داشته باشد؟ ٢- در صورت مثبت بودن پاسخ سؤال بالا اين رخداد باعـث چـه تهديـدات و خطراتـي در سازمان ميگردد؟ بر اين اساس متغيرهاي مستقل ، ميانجي و وابسته پژوهش انتخاب گرديدند که بـه شـرح جـدول (١) است .