چکیده:
انسان تربیتیافتة اخلاقی، فردی است که ضمن کنترل بر عواطف خود، آنها را در مسیر رضایت الهی ایجاد و ابراز میکند. ازاینرو، باید عواطف پسندیده، بهوسیلة روشهایی در جان متربی، ایجاد و در ادامه، تثبیت و تقویت شود و در صورت وجود عواطف ناپسند در انسان، اصلاح و به نوعی نابود شود. اگر مربی در مسیر برطرف کردن خصلتهای ناپسند اخلاقی در بعد عاطفی موفق باشد، ولی نتواند عواطف پسندیدة اخلاقی را جایگزین آنها کند متربی دچار خلا روحی میشود و از کمال و سعادت اخلاقی باز میماند. ازاینرو، میتوان به اهمیت روشهای ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی پی برد. هدف این مقاله، استخراج روشهای ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی، با تکیه بر آثار آیتالله مصباحیزدی میباشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی اسنادی و با مراجعه به یادداشتها، تالیفها و سخنرانیهای استاد صورت گرفته است. این تحقیق نشان میدهد که برای ایجاد عواطف ممدوح در تربیت اخلاقی، میتوان از روشهای تقویت دل، آگاهیبخشی، ارائة الگوی عاطفی پسندیده، ترغیب، محبت و مهرورزی، معاشرت نیکو، تلقین، تکرار و ذکر بهره گرفت.
An ethically educated person is the one who, while controlling his emotions, forms and expresses them as determined by Heaven. Thereby, the appropriate emotions ought to be created within the self, and then, stabilised and reinforced, and in case inappropriate emotions exist in the man, they should be either corrected or obliterated. If the mentor succeeds in obliterating inappropriate behavioural characteristics existing in the emotional dimension, but he fails to replace them with proper ones, the trainee will come to spiritual emptiness and as a result, he won’t achieve moral perfection. Thereby, establishing proper developmental methods for setting up ethical education in the emotional dimension comes to the fore. This paper, relying on the works of Ayatollah Mesbah Yazdi, aims to extract and provide some methods for setting up ethical education in the emotional dimension. The paper employs descriptive-analytical methods for dealing with documents; furthermore, it refers to notes, essays and lectures of this grand figure. The study demonstrates that reinforcing the heart, illumination, provision of the proper emotional example/s, promotion, kind treatment, appropriate association, inculcation, repeating and recitations are some means and methods through which commended emotions can be created.
خلاصه ماشینی:
اين تحقيق نشان ميدهد که براي ايجاد عواطف ممدوح در تربيت اخلاقي، ميتوان از روشهاي تقويت دل، آگاهيبخشي، ارائة الگوي عاطفي پسنديده، ترغيب، محبت و مهرورزي، معاشرت نيکو، تلقين، تکرار و ذکر بهره گرفت.
بنابراين، بُعد عاطفي يکي از مؤلفههاي مهم شخصيت است و تربيت اين بُعد در تربيت اخلاقي نيز بهدليل اينکه بخش بزرگي از عواطف انسان مربوط به قلمرو اخلاق است، از مهمترين بعد تربيت انسان بهشمار ميرود.
يکي از عواطف بسيار پسنديده، در تربيت اخلاقي، ايجاد عشق و محبت بين مردم و مقام ولايت ميباشد که استاد مصباح، در سال 79 و با حضور رهبر انقلاب در منزلشان، با استفاده از اين روش، کمال خضوع و محبت خويش را در براي مقام ولايت نشان داده و بيان داشتهاند که اين حرکت از دو عامل شکل گرفته است: الف.
در ادامه با توجه به آثار استاد مصباح مواردي که بايد بهوسيلة روش ترغيب و تشويق براي رسيدن به اهداف مياني تربيت اخلاقي (اهداف شخصي و الهي و جمعي و طبيعي) در بعد عاطفي توجه کرد، اشاره ميشود.
از فوايد روش معاشرت نيکو، اين است که زمينة بروز عواطف مطلوب را مهيا ميسازد: چراکه وقتي پيام «به تو توجه دارم و درکت ميکنم» را براي مخاطب ارسال ميشود، همدلي و صميميت برقرار ميگردد و مخاطب نيز خود را در چنين وضعيتي مييابد.
کاظمي، حميدرضا، 1391، برنامه درسي و تربيت اخلاقي: با نگاهي بر آثار علامه مصباح يزدي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(.