چکیده:
یکی از ضروریات دین اسلام، اعتقاد به انبیا و اهلبیت است. در قرآن و روایات، ویژگیهای مختلفی برای آنها بیان شده است. یکی از این ویژگیها، که بسیار مورد تاکید آیات و روایات اسلامی است، مسئلة علم این ذوات مقدسه است. با توجه به اینکه رفتار و اعمال انسان متناسب با نوع شناخت و جهانبینی اوست؛ اعتقاد داشتن به این ویژگی، تاثیر مهمی در تخلق به اخلاق اسلامی خواهد داشت. این مقاله درصدد بررسی آثار اعتقاد بهویژگی علم انبیا و اهلبیت، در تخلق به اخلاق اسلامی است. این موضوع، با روش توصیفی و تحلیلی و ناظر به دیدگاه استاد مصباح یزدی مورد پژوهش قرار میگیرد. یافتههای پژوهشی این نوشته در سه جهت قابل بیان است: اول اینکه، اعتقاد به چنین ویژگی، موجب میشود با شناخت فضائل و رذائل اخلاقی از منبع موثق، زمینة تخلق به اخلاق اسلامی فراهم شود. دوم اینکه در سایة این علم میتوان مسائل بنیادی اخلاق، مانند معیار ارزشمندی رفتارهای اخلاقی را تبیین کرد. سوم اینکه اعتقاد به آگاهی آنها و نظارت بر اعمال انسان، موجب حیاء و ترک گناه میشود.
خلاصه ماشینی:
يافتههاي پژوهشي اين نوشته در سه جهت قابل بيان است: اول اينکه، اعتقاد به چنين ويژگي، موجب ميشود با شناخت فضائل و رذائل اخلاقي از منبع موثق، زمينة تخلق به اخلاق اسلامي فراهم شود.
آيتالله مصباح يزدي( در بيان علت اينکه تبيين قرآن فقط در صلاحيت رسول خدا و اهلبيت ايشان است، ميفرمايد: «تبيين وحى و تفصيل احکام الهى و تفسير قرآن کريم، کارى است که جز در صلاحيت پيامبر( و امامان معصوم( نيست؛ زيرا تنها آنان هستند که با علم خدادادى به علوم و معارف الهى آشنايند» (مصباح يزدي، 1379، ص76).
لازمة تبيين و تفسير رسول گرامي اسلام اين است که ايشان خود نسبت به اين معارف علم داشته باشند و گسترة آن نيز بايد بايد بهاندازة گسترة معارف قرآن که همان هدايت انسان است، باشد زيرا در قرآن مبين بودن رسول خدا، بهصورت مطلق بيان شده است.
با توجه به اينکه قسمت عمدة علوم اهلبيت( از قرآن کريم است و خداي متعال حفاظت آن را به عهده گرفته است، بخش ديگر اين علوم نيز همانطور که اشاره شد، از منابع گوناگوني مانند تحديث و الهام بهدست ميآيد که بدون خطا بودن آنها، با توجه به عصمت اهلبيت( مشخص ميشود.
نقش اعتقاد به علم انبيا و ائمه در تخلق به اخلاق اسلامي اگر بتوان بر پاية علوم و معارف بدون خطا و اشتباه الهي، که توسط وسائط فيض به بشر رسيده است، مکتب اخلاقي پايهگذاري کرد، بسياري از مشکلات مکاتب اخلاقي بشري از بين ميرود؛ زيرا ديگر نه اختلافي در نسخههاي اخلاقي وجود دارد و نه بهطور مرتب خبري از نقض و نقدهاي متعدد خواهد بود.