چکیده:
ویژگیها و خصوصیات متداوم در فرهنگ بومی از مقولاتی است که ریشه در تاریخ معماری ایران دارد و موجب شده است مؤلفههای معماری ایران در طی قرون مختلف سیری تکوینی همگام با رشد و دگرگونیهای فرهنگ ایرانی داشته باشد. برای شناخت و تحلیل فضای کالبدی خانههای بومی، رهیافتهای گوناگونی وجود دارد. یکی از این رهیافتها، رهیافت گونهشناسانه است. نمونه مورد پژوهش در این مقاله خانههای سنتی اردبیل انتخاب گردیده است. در شهر اردبیل الگویی که در خانهها استفاده شده از نظر شکلی و فضایی یکسان ولی دارای ویژگیهای منحصربهفرد در هر بنا میباشد. این الگوها که برگرفته از شیوه زندگی و شخصیت اجتماعی افراد و ارتباط سازه و معماری است، دارای خصوصیات شکلی و فرمی منحصربهفردی میباشد که مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش بهصورت تحلیلی و توصیفی میباشد که در قسمت توصیفی بهصورت کیفی، با انجام مطالعات و تحلیل نظریههای پایه مرتبط و شناخت عناصر کالبدی و فضایی، خانههای بومی به رابطه همبستگی اجزاء پرداخته میشود. دادههای این تحقیق نیز از طریق مشاهده میدانی استخراج و موردمطالعه استدلالی قرارگرفته است. با توجه به اینکه تاکنون طبقهبندی خاصی در این خصوص انجام نشده لذا در این پژوهش سعی شده است با مطالعه پیشینه گونهشناسی و دستهبندی گونهها چهارچوبی برای طبقهبندی معماری خانههای اردبیل به دست آورد.اهداف پژوهش:بهبود روشهای طراحی مسکن با شناسایی و تحلیل عناصر کالبدی و فضایی معماری بومی.تقویت عناصر کالبدی و فضایی معماری خانههای معاصر و نهایتاً ارتقا هویت بومی و منطقهای مسکن.سؤالات پژوهش:1.با کدام شاخص میتوان عناصر کالبدی و فضایی خانه را گونهبندی نمود؟2.چگونه میتوان عوامل شکلدهنده معماری خانههای بومی اردبیل را شناسایی کرد؟