چکیده:
هدف: چاقی در تمام جوامع یک مشکل بهداشتی است و به سرعت در حال افزایش است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی زنان چاق انجام شد. روش: روش پژوهش از نوع نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی زنان مراجعه کننده به مرکز درمان چاقی بیمارستان رسول اکرم (ص) شهر تهران در سال 1398 تشکیل داد که از بین آنها با روش نمونهگیری هدفمند تعداد 45 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مساوی 15 نفری جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1989) و پرسشنامه روابط چندبعدی بدن-خود (کش و همکاران، 1997) بود. آزمودنیهای دو گروه آزمایش تحت 8 جلسه 90 دقیقه درمان به صورت هفتهای یک جلسه قرار گرفتند. تحلیل دادهها با روشهای آمار توصیفی و تحلیل واریانس به شیوه اندازهگیری مکرر در نرمافزار SPSS/24 انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد بین طرحواره درمانی و درمان شناختی-رفتاری با گروه کنترل بر کیفیت زندگی و ابعاد آن و تصویر بدنی و ابعاد آن در مراحل پسآزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین، درمان شناختی-رفتاری نسبت به طرحواره درمانی بر بهبود تصویر بدنی و ابعاد آن موثرتر بود اما بین اثربخشی دو روش درمانی بر کیفیت زندگی و ابعاد آن این تفاوت معنادار نبود (05/0<P). نتیجهگیری: براساس نتایج میتوان گفت که دو روش درمان شناختی-رفتاری و طرحواره درمانی میتوانند به عنوان شیوههای درمانی موثری برای ارتقای کیفیت زندگی و بهبود تصویر بدنی افراد مبتلا به چاقی در محیطهای آموزشی و درمانی به کار برده شوند.
Purpose: Obesity is a rapidly growing health problem in every society. The purpose of this study was to determine the effectiveness of schema therapy and cognitive-behavioral therapy on quality of life and body image of obese women. Methodology: The research method was quasi-experimental with pre-test, post-test and follow-up with control group. The statistical population of the study consisted of all women referred to the obesity treatment center of Rasoul Akram Hospital in Tehran in 2019, Among them, 45 people were selected by purposive sampling method and randomly replaced in three equal groups of 15 people. The research instruments included a world health organization quality of life (WHO, 1989) and a multidimensional body-self relations questionnaire (Kash et al., 1997). Subjects in both experimental groups underwent 8 sessions of 90 minutes of treatment once a week. Data analysis was performed by descriptive statistics and repeated measures analysis of variance in SPSS/24 software. Findings: The results showed that there is a significant difference between schema therapy and cognitive-behavioral therapy with the control group on quality of life and its dimensions and body image and its dimensions in the post-test and follow-up stages (p 0.05). Conclusion: Based on the results, it can be said that two methods of cognitive-behavioral therapy and schema therapy can be used as effective therapies to improve the quality of life and body image of obese patients in educational and medical settings.
خلاصه ماشینی:
يافته ها: نتايج نشان داد بين طرح واره درماني و درمان شناختي-رفتاري با گروه کنترل بر کيفيت زندگي و ابعاد آن و تصوير بدني و ابعاد آن در مراحل پس آزمون و پيگيري تفاوت معناداري وجود دارد (٠٠٥>P).
(P>0/05)نتيجه گيري: براساس نتايج ميتوان گفت که دو روش درمان شناختي-رفتاري و طرح واره درماني ميتوانند به عنوان شيوه هاي درماني مؤثري براي ارتقاي کيفيت زندگي و بهبود تصوير بدني افراد مبتلا به چاقي در محيط هاي آموزشي و درماني به کار برده شوند.
همچنين ، نتايج اين جدول نشـــان ميدهد علي رغم اثربخشـــي دو روش درماني بر متغير کيفيت زندگي و ابعاد آن ، تفاوت معناداري ميان آن ها وجود ندارد اما درمان شـــناختي-رفتاري در مقايســـه با طرح واره درماني بر متغير تصـــوير بدني و ابعاد ارزشيابي ظاهر، جهت گيري تناسب و وزن ذهني مؤثرتر بوده است .
(Persian) [Link] Bongers PJ, Greenberg CA, Hsiao R, Vermeer M, Vriens MR, Holzik MF & et al.
Effect of Digital Cognitive Behavioral Therapy for Insomnia on Health, Psychological Well- being, and Sleep-Related Quality of Life: A Randomized Clinical Trial.
[Link] Greenberg JL, Phillips KA, Hoepner SS, Wilhelm S.
Predictors of Response to Cognitive-Behavioral Therapy for Body Dysmorphic Disorder.
An Update on Mental Health Problems and Cognitive Behavioral Therapy in Pediatric Obesity.
Mechanism of Change in Cognitive Behavioral Therapy for Body Image and Self-Care on ART Adherence Among Sexual Minority Men Living with HIV.
(Persian) [Link] Wilhelm S, Phillips KA, Greenberg JL, Okeefe S, Hoepner SS, et al.
Efficacy and Posttreatment Effects of Therapist-Delivered Cognitive Behavioral Therapy vs Supportive Psychotherapy for Adults with Body Dysmorphic Disorder.