چکیده:
قدر مسلم قیام امام حسین علیه السّلام آغاز یک مبارزۀ تمام عیار بود که باید ادامة آن و هدایتش در مسیر واقعی را مرهون فداکاریهای حضرت زینب علیها السّلام دانست. ایشان دستپروردۀ خاندان وحی و دوستدار هدایت مردم به سوی سعادت و رستگاری بودند و در میدان مبارزه، نقش موثری داشتند و الگوی شایستهای برای دیگران بوده و هستند.
آن بانوی بزرگ اسلام، بعد از واقعة عاشورا مسئولیتی سنگین بر عهده گرفتند و با ایراد خطبههایی همراه با استدلالات قرآنی در کوفه، شام و در دربار یزید، اوضاع را دگرگون ساختند. در این راستا مهمترین شیوههای تبلیغی ایشان عبارتند از: رسالت ایشان بعد از واقعة عاشورا، مستندات قرآنی شیوههای تبلیغی حضرت، تبلیغات گفتاری و عملی.
تبلیغات گفتاری شامل شروع خطبه بدون «بسم الله الرحمن الرحیم»، ابتدای خطبه با حمد و ثنای الهی، بدون «بسم الله»، عواقب فراموشی یاد خدا، شناخت مخاطبین در تبلیغ، فصاحت و بلاغت، بصیرت و آگاهی.
تبلیغات عملی شامل رفتارهای عالمانه، شجاعت و ازخودگذشتگی، صبر و بردباری، دعا و عبادت.
بیتردید شناخت شیوههای تبلیغ و بهکارگیری ابزارهای مفید و لازم برای یک مبلغ امری ضروری و اجتنابناپذیر است. زیرا بدون اطلاعات مفید و نیز بیبهرگی از شیوهها نتیجة مثبتی در تبلیغ نخواهد داشت. با این توصیف در این تحقیق به دنبال این هستیم که مستندات قرآنی شیوههای تبلیغی و سبک و روش زندگی ایشان را بیان کنیم؛ چرا که یکی از مهمترین روشهای تبلیغ، الگوسازی است که قرآن کریم در آیات متعددی به آن اشاره کرده است.
خلاصه ماشینی:
قیام عاشورا حرکتی اتفاقی و متعلق به یکزمان و مکان نبود؛ بلکه با مقدمهای روشن، از زمان رسول خدا( و به خصوص بعد از رحلت ايشان و اعلام جانشینی حضرت علی( و بعد از آن با اسارت حضرت زینب(، و بیان امامان دیگر دربارة علل و انگیزههای انقلاب حسینی، ادامه پیدا کرد و همچنان تداوم داشت.
به اين ترتيب حضرت در همان ابتدا از مشرکانی که در لباس اسلام بر کرسی جانشینی رسول خدا( تکیه زدهاند، بیزاری میجویند و کلام خود را بدون ياد رحمت خداوند آغاز میکنند؛ زیرا این قوم که با حجت خدا امام حسین( آن رفتار را انجام دادند مستحق عذابی دردناک و جاویدانند.
نکتة ظریف در دعوت و سیرة تبلیغی حضرت زینب( و در خطبهها و سخنان ایشان آن است که همواره محتوا و مضمون سخنانشان را اولاً به آیات کتاب خدا، سپس احادیث جدشان پیامبر اعظم( و پدر بزرگوارشان امام علی( و پس از آن به وقایع تاریخی مستند میکنند و در خطبهها، خطاب به شاهان و سران دستگاه یزید به آیة قرآن استناد مینمايند.
حضرت زینب( برای دومینبار به آیهای کامل تمسک کرده و بدینوسیله شخصیت کاذب یزید را درهم میشکنند و میفرمایند: آیا گفتار خداوند عزیز و جلیل را در قرآن کریم فراموش کردهای که میفرماید: «وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ» (آل عمران/۱۷۸)؛ البته آنان که کافر شدند و طغیان ورزیدند گمان مبرند که اگر به آنان مهلت میدهیم به سود آنان است؛ ما به آنان مهلت میدهیم فقط برای اینکه بر گناهان خود بیفزایند و برای آنها عذابی خوارکننده است.