چکیده:
جستجوی تاریخی درباره «پیامبر(ص)» در تحقیقات معاصر غرب، از اواسط قرن نوزدهم میلادی و با نوشته های میور، اشپرنگر و گلدتسیهر آغاز شد. این عده بسیاری از روایات اسلامی مربوط به زندگی پیامبر(ص) را ساختگی دانستند. این راه را ونزبرو ادامه داد، او معتقد بود فرایند پیدایش اسلام همچون «تاریخ نجات» اتفاق افتاده در یهودیت است و از میانه قرن دوم به بعد رخ داده است. کرونه و کوک نیز در هاجریسم اظهار کردند که به منظور تشخیص صحت تاریخی وقایع اسلام، باید در منابع خارج از حوزه اسلام (شواهد خارجی) کنکاش کرد. برخی «شکاکان نوین» همچون نوو و اهلیش بسیار افراط کرده و وجود تاریخی پیامبر(ص) را به کلی مجعول می دانند. هدف این مقاله، معرفی بخشی از شواهد غیراسلامی درباره ظهور اسلام در منطقه خاورمیانه است که برخی محققان غربی؛ همچون هویلند گرد آورده اند و به یونانی، سریانی، قبطی، ارمنی، لاتین، یهودی، فارسی و چینی تالیف شده است. دستاورد این مقاله از تصویر اسلام در منابع غیراسلامی، غالبا با منابع اسلامی موافق است. در مقاله حاضر، برخی از کهن ترین مکتوبات غیراسلامی، که از سال ۶۳۴ تا حدود ۷۰۰م تاریخ گذاری شده و درباره ظهور اسلام، پیامبر اکرم(ص)، عقاید اسلامی یا قرآن نکته ای در بر دارند، معرفی شده اند.
خلاصه ماشینی:
آنها در نوشته هاي جديدترشان ، هرچند نگاهي بسيار موشکافانه به منابع متقدم اسلامي دارند، اما اين منابع را رد هم نميکنند(١) با اين حال ، کرونه و کوک در کتاب هاجريسم ، تا آنجا پيش نرفتند که وجود تاريخي پيامبر (ص ) را انکار کنند، به رغم آنکه گزارش هاي کليدي سيره را اخبار غيرتاريخي فرض کرده و ناديده گرفتند.
در اينجا شايد اين «مسأله » يا «محدوديت » مطرح شود که آيا شواهد خارجي نگاهي واقعي دربارة تاريخ و عقايد مسلمانان ارائه ميکنند؟ روشن است که برخلاف ديدگاه شکاکان ، چنين منابعي نه تنها در گزارش از جامعۀ مسلمانان صدر اسلام بر منابع اسلامي ترجيح ندارند، بلکه نسبت به آنها ارزش کمتري نيز دارند؛ زيرا اين منابع اغلب دور از جامعۀ اسلامي و حتي غالبا به عنوان رديه بر اسلام تأليف شده اند.
در مقالۀ حاضر، برخي از کهن ترين مکتوبات غير اسلامي، که از سال ٦٣٤ه تا حدود ٧٠٠م ـ يعني پيش از پايان قرن هفتم ميلادي که بيشترين اختلاف بر سر اين زمان است ـتاريخ گذاري شده اندو دربارة ظهور اسلام ، پيامبر اکرم (ص )،عقايد اسلامي يا قرآن نکته اي در بر دارند، معرفي خواهد شد.
(Suermann, 1977: 143-144) هويلند نيز اغلب اطلاعات سبئوس را صحيح مي داندو اهميت آن را چنين بيان مي کند که اين متن نخستين منبع غير اسلامي است که نظريه اي دربارة ظهور اسلام ارائه مي دهد که به آنچه خود مسلمانان به آن معتقدند توجه کرده است (١٢٨ :٢٠٠٠ ,Hoyland, Seeing Islam).