چکیده:
جرم سبز به معنای مجموعه آثار و تبعات حاصل از عملکردهای آسیب زا توسط انسان به محیط زیست است که قابل تقسیم به صورت های طبقه بندی شده اولیه و ثانویه است. قابلیت تقسیم پذیری به عنوان یکی از مهمترین عوامل جهت شناخت گسترده تر ابعاد و مصادیق جرم های سبز را فراهم می سازد که می تواند به عنوان مقدمه در جهت رفع مشکلات و تبعات ناشی از آن را فراهم سازد و راهکارهای عملیاتی متناسب با آن را ارائه دهد. بر اساس مبانی فقهی امامیه(مشتمل بر: اصل اباحه بهره برداری از طبیعت، اصل حظر از آسیب رسانی به طبیعت، قاعده لاضرر، تسبیب و...) و راهکارهای عملیاتی(مشتمل بر: ترغیب احیاء زمین های موات، پرهیز از زیاده روی در بهره برداری از محیط زیست، حرمت اتلاف و تخریب محیط زیست و...) با جرائم سبز اولیه و ثانویه مقابله شده است. قوانین جزائی با الهام از مبانی مطرح شده در فقه امامیه نیز به مهمترین آثار جزائی از قبیل: پرداخت جرائم نقدی، تحمل حبس های تعزیری و... برای مبارزه با جرائم سبز و جلوگیری از ارتکاب این گونه جرائم اشاره نموده و با این نوع از جرم ها مقابله کرده است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر با بهره گيري از متون حقوقي و فقهي و بر اساس استفاده از اسناد و مدارک موجود در اين دو عرصه در پاسخ به پرسش حاضر است : جرائم اوليه و ثانويه سبز به چه جرائمي اطلاق مي شود و در عرصه حقوق جزا و مباني فقه اماميه چه مجازاتي بر آن متصور است ؟» جرائم زيست محيطي يا جرائم سبز اين قابليت را دارد که بر اساس قوانين و قواعد حقوقي يا بر پايه تاکيد بر اضرار و ضرر به ديگران و حرمت آن مورد تبيين و تعريف قرار گيرد.
٢- اصول بنيادين مطرح شده در جلوگيري از جرائم سبز بر اساس مباني فقهي اماميه با عنايت به اين مطلب که دين اسلام نسبت به طبيعت و محيط زيست توجه زيادي مبذول داشته و آن را يکي از موهبت هاي الهي در خدمت انسان ها معرفي نموده است ، به لحاظ فقهي داراي اصول و ضوابط ساختاري اوليه براي بهره گيري از محيط زيست توسط انسان ها است .
٤-٣- پرهيز از زياده روي در بهره برداري از محيط زيست با توجه به اينکه خداوند متعال در آياتي از قرآن کريم ٢ بر اين نکته تاکيد مي ورزد که هيچ مخلوقي در اين جهان به صورت بدون هدف و به شکل عبث خلق نکرده است ، مصرف انسان از محيط طبيعت پيرامون خود بايد بر اساس اعتدال و به ميزان احتياج او باشد به گونه اي که در پرتو تعادل استفاده از نعمت هايي که خداوند در اختيار انسان قرار داده حق مخلوقات ديگر و نسل هاي بعدي نيز در نظر گرفته شود.