چکیده:
هنجارگریزی یکی از اصطلاحات مهم قرن بیستم است؛ یکی از صورتگرایان روسی به نام ویکتور شکلوفسکی Viktor Shklovski نخستین گام در زمینه صورتگرایی را با انتشار" رستاخیز واژه " در سال 1914 م برای اولین بار آن را مطرح ساخت و در مقاله «هنر به منزله شگرد» بر اساس واژه روسی آن را ostrevanenja به کار برد. صورتگرایی به عبارت دیگر، رویکردی انتقادی است که خصیصههای درونی و ذاتی یک متن را مورد تحلیل قرار میدهد. این خصیصهها نه تنها دستور زبانی هستند بلکه میتوانند صنایع بهکار رفته در اثر را نیز شامل شوند. هنر و تمدن ایران در قرن پنجم و ششم هجری تا حدی رونق یافت و این رونق را میتوان در ظهور آثاری چون اسرارالتوحید جستجو کرد. ادبیات عرفانی کلاسیک همواره غنی از ویژگی خاصّ زبانی بوده است، که یکی از این آثار ماندگار، کتاب «اسرار التوحید» اثر ارزشمند محمدبن منور میباشد که دارای مختصات زبانی و لغوی بینظیری است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و کمی بر اساس دیدگاه نقد صورتگرایانه انجام شده است تا به بررسی انواع شگردها و هنجارگریزیهای زبانی در اسرارالتوحید بپردازد. از آنروی که شاخصه اصلی نثر ابوالسعید کاربست شگردهای یاد شده میباشد، بررسی متن اسرار التوحید نشان از آن دارد که نثر علمی آن؛ آب حیاتی در رگ سنّتهای تکراری ادبیات بود و مبانی جدیدی برای علوم ایجاد کرد، اما زبان نثری ابوالسعید ابوالخیر، زبانی ورای زبان عادی و معمولی است، بلکه در کنار آشنایی زدایی از زبان مانوس، جانب رسانگی را نیز رعایت کرده است، یعنی خواننده بعد از تامل، معنی مکتوم را کشف میکند.
اهداف پژوهش:
1. بررسی ویژگیهای سبکی اسرار التوحید.
2. بررسی کیفیت هنر و تمدن ایران در قرن پنجم و ششم هجری.
سوالات پژوهش:
اصلیترین ویژگیهای سبک عمومی و اختصاصی اسرارالتوحید چیست؟
هنر و تمدن ایران در قرن پنجم و ششم هجری چه وضعیتی داشته است؟
Abnormality is one of the most important terms of the twentieth century, when a Russian formalist named Viktor Shklovski took the first step in the field of formalism with the publication of "The Resurrection of the Word" in 1914 and in his article "Art as The trick is based on the Russian word ostrevanenja. Formalism, in other words, is a critical approach that analyzes the intrinsic and intrinsic features of a text. These features are not only grammatical but can also include the industries used in the work. Classical mystical literature is also always rich. It has been a special feature of language, and one of these lasting works is the book "Secrets of Unity", the valuable work of Abu al-Sa'id Abu al-Khair, which has unique linguistic and lexical characteristics. In this article, in a descriptive, analytical and quantitative manner, based on the view of formalist critique, the types of linguistic tricks and aberrations in the captivity of monotheism are examined; Since the main feature of Abu al-Sa'id's prose is the use of the mentioned techniques, the study of the text of the secrets of monotheism shows that its scientific prose; Water of life was in the vein of repetitive traditions of literature and created new foundations for science, but the prose language of Abu al-Sa'id Abu al-Khair is a language beyond the ordinary and ordinary language, After meditating, he discovers the meaning of Maktoum.