چکیده:
هدف مقاله حاضر بررسی پیامدهای احتمالی اجرای استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS) در صنعت بانکداری با توجه به ویژگیهای حاکم بر محیط گزارشگری مالی بانکها در ایران است. در این تحقیق پیمایشی پس از انجام مطالعات نظاممند، سوالات پرسشنامه شامل 45 گویه طراحی شد و نظرات خبرگان چهار گروه مدیران بانکها، حسابرسان بانکها، نهادهای ناظر و صاحبنظران دانشگاهی و پژوهشگران حوزه بانکی دربافت گردید. پاسخهای دریافتی (با نرخ بازگشت 90 درصد) با استفاده از روش اختصاصی منطق فازی تجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد پیامدهای حاصل از اجرای IFRS عمدتا ناشی از پیادهسازی مدلهای اندازهگیری زیان اعتباری مورد انتظار (ECL) و حسابداری ارزش منصفانه (FVA) است. علیرغم این که عوامل محدودکننده اجرای IFRS در ایران، میزان مربوط و قابل اتکا بودن مدلهای اندازهگیری را تحت تاثیر قرار میدهد، اما از منظر پرسششوندگان، با تهیه گزارشهای مالی مبتنی بر ارزشهای منصفانه در مقایسه با سیستم بهای تمامشده تاریخی میتوان اطلاعات مربوطتری برای سرمایهگذاران فراهم کرد. افزون بر این، با افزایش میزان شفافیت داراییها، احتمال مواجهه با بحران افزایش شفافیت در گزارشگری مالی ناشی از ساختار اقتصاد سیاسی افزایش مییابد. همچنین با توجه به برخی ویژگیهای محیط گزارشگری مالی بانکها، نظیر عدم ثبات اقتصادی، ضعف حاکمیت شرکتی، ضعف دانش و مهارت قضاوت حرفهای احتمال دارد اثرات فراچرخگی ناشی از اجرای مدلهای ECL و FVA افزایش یابد.
Identifying the possible consequences of implementing International Financial Reporting Standards (IFRS) in the Iranian banking industry before the implementation of these standards is of great importance due to the nature of the financial reporting environment of banks in Iran, so the purpose of this article is to identify these consequences. In this study, after systematic Reviews, survey questions (including 45 items) were designed and sent to four groups including banks, bank Independent auditors, supervisory institutions, academic experts and researchers in order to collect expert opinions. Received responses (with a return rate of 90%) Were analyzed using a fuzzy logic method. The results show that the main consequences of implementing IFRS will be the implementation of Expected Credit Loss Measurement (ECL) and Fair Value Accounting (FVA) models. Although the factors limiting the implementation of IFRS in Iran affect the relevance and reliability of measurement models, from the respondents' point of view, preparing financial reports based on fair values versus historical cost can provide more relevant information to investors. In addition, with increasing asset transparency, the likelihood of facing a crisis of increased transparency in financial reporting due to the structure of the political economy increases. Also, due to some features of banks' financial reporting environment such as economic instability, weak corporate governance and lack of knowledge and professional judgment skills, it is likely that the Procyclicality effects of ECL and FVA models will increase.
خلاصه ماشینی:
نتـایج ایـن پـژوهش نشـان داد پیامـدهای حاصـل از اجـرای IFRS عمـدتا ناشـی از پیـاده سـازی مدل های اندازه گیری زیان اعتباری مورد انتظـار (ECL) و حسـابداری ارزش منصـفانه (FVA) است .
علی رغم این که عوامـل محدودکننـده اجـرای IFRS در ایـران ، میـزان مربوط و قابل اتکا بودن مدل های اندازه گیری را تحت تاثیر قرار میدهد، امـا از منظـر پرسش شوندگان ، با تهیه گزارش های مالی مبتنی بر ارزش هـای منصـفانه در مقایسـه بـا سیستم بهای تمام شده تاریخی می توان اطلاعات مربوط تری برای سرمایه گذاران فراهم کرد.
نتایج حاصل از مطالعات بین المللی نشان مـیدهـد، انـدازه گیـری ارزش منصـفانه نیـز از طریق فراهم کردن اطلاعات شفاف ، به موقع و صحیح سبب افزایش مربوط بـودن اطلاعـات میشود، اما با توجـه بـه ماهیـت اصـول محـور بـودن اسـتانداردهای IFRS و اهمیـت نقـش قضاوت حرفه ای مدیریت در بکارگیری این استانداردها، ریسـک رفتارهـای فرصـت طلبانـه مدیران و دستکاری برآوردهای حسابداری افـزایش مـییابـد.
پرسـش اصـلی پژوهش حاضر چنین است : « با توجه به ویژگیهای حاکم بر محیط گزارشگری مالی بانـک هـا، پیامدهای احتمالی اجرای IFRS در صنعت بانکداری ایران کدامند؟» پیشینه در سال ٢٠١٧ پژوهشی توسط نووتنی و همکـاران ٢٨ دربـاره تـاثیر عوامـل نهـادی بـر مربـوط بودن ارزشی ارزش منصـفانه انجـام شـد.
برخی عوامـل محـدود کننـده اجـرای IFRS در صـنعت بانکداری ایران که مربوط به ویژگیهای محیط گزارشگری مالی بانک هـا مـیشـود سـبب میشود از میزان مربوط بودن و قابلیت اتکا اطلاعات کاسته شود و همچنین احتمال مواجهه با برخی پیامدهای منفی ناشی از اجرای این استانداردها نظیر مدیریت سود، تقلب و افزایش نوسان پذیری در گزارش های مالی تشدید یابد٥٥.