چکیده:
هدف این پژوهش بررسی و تحلیل شگردهای آمیختگی یا هیبریدیتی و انواع آن در قصهی جنگ و صلح نوشتهی مرتضی خسرونژاد با تصویرگری محمدعلی بنیاسدی (1391) براساس گونههای آمیختگی معرفیشده از سوی وان لیروپ-دبراوور (2018) است. وی شش نوع آمیختگی را در کتابهای تصویریداستانی برمیشمرد که عبارتند از: آمیختگی نشانهشناختی، آمیختگی ژانری، آمیختگی مواد کار و رسانهای، آمیختگی هنری، آمیختگی مخاطب و آمیختگی فرهنگی. پژوهش پیش رو مطالعهای موردی است که به روش تحلیل محتوای قیاسی و تأملی انجام شده است. یافتهها نشان میدهند بهجز آمیختگی فرهنگی، دیگر انواع آمیختگی در اثر بررسیشده وجود دارد و از میان آنها نیز آمیختگی نشانهشناختی، هنری و مخاطب پررنگتر و عمیقتر از دیگر آمیختگیها به چشم میآیند. مطابق دیدگاه باختین در تقسیم آمیختگی به دو شیوهی ناخودآگاه و دانسته یا خودآگاه برخی از شگردهای مختلف آمیختگی مثل آمیختگی مواد کار و رسانه گاه بسیار آشکار و حالتی دانسته دارند و گاهی این آمیختگیها حالتی ناخودآگاه یا ارگانیک مییابند و چنان درهم تنیده میشوند که جهان اثر به میدان بازی این آمیختگیها با اشارات و تفسیرهای مختلف تبدیل میشود. این آمیختگیها قصهی جنگ و صلح را به عرصهای چندصدا و دیالوجیک تبدیل کرده که مخاطب را به دیالوگ با خود فرا میخواند. جدای از ارزشهای زیباییشناختی، هنری و ادبی کتابهای تصویریداستانی آمیخته، توجه به نقش این آثار در رشد سواد دیداری، سواد زیباییشناختی، بهبود توانایی خواندن و افزایش یادگیری اجتماعی کودکان، بینشی نو به آفرینندگان آثار کودکان، دستاندرکاران تعلیموتربیت و خانوادهها میدهد.
This study aims to study and analyse different types and techniques of hybridity in Morteza Khosronejad’s The Tale of War and Peace (2012) illustrated by Mohammad Ali Bani-Asadi, based on the types of hybridity introduced by Helma van Lierop-Debrauwer (2018) which include Semiotic hybridity, Genre hybridity, Material and medial hybridity, Artistic hybridity, Hybridity of address and Cultural hybridity. This case study is conducted through a close reading of the book using deductive and reflective content analysis of both text and pictures independently as well as . Among the six types of hybridity van Lierop-Debrauwer (2018) has introduced, all but the cultural hybridity can be traced in the book, however, semiotic, artistic and address hybridity are more noticeable and significant in the book. Regardind the two types of hybridity that Bakhtin (1981) puts forward, namely organic and intentional hybridity, some of the hybridities in the text are clearly intentional while some others are organically and unintentionally merged and establish a network of semiotic interactions with multiple interpretations. Enriched via these hybridities, the book is then turned into a dialogic/multilogic field which welcomes the readers into more dialogues with itself. Apart from aesthetic, artistic and literary values of hybrid picture books, such books can help develop visual literacy, aesthetic literacy, reading skills and social aptitude s of children.
خلاصه ماشینی:
مقدمه آميختگي يا هيبريديتي١ و آميخته يا هيبريد٢ در اصل مفهوم هايي هستند در زيست شناسي و اشاره به ترکيب دو نژاد از يک گونه و ايجاد ترکيبي جديد دارند؛ اما اين مفهوم ها راه خود را به قلمروهاي متنوعي همچون زبان شناسي، نظريه هاي نژادي، پسااستعمارگرايي، مطالعات هويت ، مطالعات جنسيت ، چندفرهنگ گرايي و البته ادبيات گشوده است و تقريبا براي اشاره به هرچيزي که ترکيب دو يا چند چيز باشد به کار ميرود؛ کما اينکه امروز از خودروهاي هيبريدي هم سخن ميگوييم .
مفهوم آميختگي به پژوهش هاي ادبيات کودک نيز نفوذ کرده است ؛ به ويژه که کتاب هاي تصويريداستاني، به دليل هم کناري متن و تصوير و بهره گيري تاريخي اين آثار از ديگر ژانرهاي مختلف ادبيات به خصوص شعر و داستان ، سرشتي آميخته دارند و محمل خوبي براي بررسي ماهيت و کارکرد آميختگي به شمار ميروند.
به دليل پيچيدگيهاي مفهوم آميختگي به ويژه در کتاب هاي 1 Helma van Lierop-Debrauwer 2 Sipe تصويريداستاني و نياز به تحليل عميق آن ، در اين نوشتار تنها بر يک اثر متمرکز شده و کوشيده ام افزون بر شناسايي انواع شگردهاي آميختگي در آن ، لايه هاي پنهان متن و تصوير و ارتباط آن ها با يکديگر را در نمونه ي پژوهش بررسي و نقد کنم .
جدا از بهره گيري تصويرگر اثر از عکس به عنوان يکي از شکل هاي رسانه هاي ديداري که پس زمينه تصويرهاي صفحه ٢٤ و ٢٥ (تصوير ٩) دو مارپيچ يا هزارتو است که در پيوند با متن ميخواهد نمايانگر اين بخش داستان باشد که تصويرگران به خروس هايشان گوشزد ميکنند که راه هاي ديگري جز دعوا کردن براي قشنگ ترين خروس شدن وجود دارد.