چکیده:
امروزه در برخورد با بزه، سیاستی مورد وثوق قرار گرفته که علاوه بر کیفردهی، به جنبههای پیشگیرانه از جرم توجه داشته و هدف آن «پیشگیری از جرم» باشد. مداقه در نظام مقدس علوی با توجه به بهرهمندی از مبانی استوار دینی و اعتقادی اسلام و قرارگیری امام معصوم در صدر آن، حاکی از آن است که رهیافتهای اتخاذ شده توسط امیرالمؤمنین علی(ع) در این زمینه از جامعیت بیبدیلی برخوردار است. حضرت در برخی موارد به هشدار، نصیحت و اقدامات کنشی بسنده نموده و در سایر موارد به توبیخ و مجازات قاطعانه اقدام نموده است. در این پژوهش کوشش بر آن بوده تا با بهرهگیری از روش تحلیل مضمون، متن کامل نهجالبلاغه تحلیل و گزارههای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی اندیشة امام علی(ع) در پیشگیری از جرم استخراج شود؛ سپس با حصول اسلوبهای پیشگیرانه از جرم از منظر نهجالبلاغه به بررسی راهکارهای پیشگیرانه غیرکیفری از قبیل پیشگیریهای وضعی و اجتماعی در کنار رهیافتهای پیشگیری کیفری از بزه اعم از شدت، قطعیت، سرعت و شیوه اجرا در حوزه سیاست جنایی پرداخته شود.
Nowadays, in dealing with crime a policy is being credited that accounts the aspects of preventive features beside penalization, aiming at crime prevention. A scrutiny in Imam Ali’s holy order, which takes the advantage of firm religious beliefs of Islam, and the positioning of such a sinless Imam at the top of this system, indicates that the taken strategies in this field are of unique nature. In some cases, His Excellency has warned, advised, and acted upon, and in other circumstances, he has reprimanded and decisively punished such criminals. In this research, the attempt has been made by using the method of content analysis to analyze the full text of Nahj al-Balagha in order to extract the cultural, political, and economic statements of Imam Ali's (AS) thoughts regarding crime prevention. Afterwards, by attaining these from the perspective of Nahj al-Balagha, the non-penal preventive strategies such as social and situational preventions along with penal prevention strategies including severity, certainty, speed and method of punishment in the field of criminal policy has been investigated.
خلاصه ماشینی:
بـراي نمونـه بـه موجـب قـانون مجـازات اسـلامي مصوب ١٣٩٢ (شمسي) ماده ١٨ بخش مجازات ها، دادگاه به هنگام صدور حکم تعزيـري، بـا رعايت مقررات قانوني، مواردي را مورد توجه قرار ميدهد که چهارمين بند از آن توجـه بـه سوابق فردي، خانوادگي و اجتماعي مرتکب است ؛ موردي که برگرفته از سياق اين فرمـايش اميرالمؤمنين است که در نامه اي به مالک اشتر ميفرمايند: منصوبين را از ميان مردمي باحيـا، از خاندان هاي پاکيزه و باتقوا که در مسلماني سابقه درخشاني دارند انتخاب کن ؛ زيرا اخلاق آنـان گراميتر و آبرويشان محفوظ تر و طمعشان کمتر و آينده نگري آنان بيشتر اسـت (نهـج البلاغـه : نامه ٥٣)؛ همچنين بيان مـيدارنـد: در خصـوص نظاميـان بـا خـانواده هـاي ريشـه دار، داراي شخصيت حساب شده ، خانداني پارسـا، داراي سـوابقي نيکـو و درخشـان ، روابطـي نزديـک برقرارکن ؛ آنان همۀ بزرگواري را در خود جمـع کـرده و نيکـيهـا را در خـود گـرد آورده انـد (همان ).
٢. اهداف پژوهش سـه هـدف عمـده از انجـام پـژوهش پـيش رو مـد نظـر بـوده اسـت : ١) تبيـين مفـاهيم و چهـارچوب هـاي مطروحـه در بـاب مفهـوم پيشـگيري از جـرم ؛ ٢) بررسـي انديشـه هـاي اميرالمؤمنين علي(ع ) در زمينه پيشگيري از جرم و تحليل اقدامات اتخاذ شده از سوي ايشـان در برخورد با انواع جرائم ؛ ٣) استخراج بارزترين موارد و ارائۀ راهکارهـاي عملـي و منطبـق با سياست هاي حوزه جنايي کشور بر اساس تعاليم نهج البلاغه .