چکیده:
امیر فخرالدین یوسف (582-647 ه.ق.) برآمده از خاندان شیخالشیوخ صدرالدین محمد (543-617 ه.ق.) از خاندانهای پرنفوذ صوفیه در شام و مصر در دوره حکومت ایوبیان (حک.: 567-648 ه.ق.) بود. وی نقش برجستهای در تحولات سیاسی و نظامی دوره ملک کامل و فرزندانش، بهویژه ملک صالح نجمالدین ایوب داشت و پس از مرگ نجمالدین یک چند به نیابت سلطنت دست یافت. در این نوشتار میکوشیم دادههای تاریخی را بر اساس الگوی نمونهپژوهی درباره اقدامات سیاسی و نظامی امیر فخرالدین یوسف، توصیف و تبیین کنیم تا از این رهگذر جایگاه و نقش متصوفه به مثابه جریانی فعال در صحنههای سیاسی و حتی نظامی در دولت ایوبیان بیش از پیش معلوم شود. مهمترین اقدامات امیر فخرالدین در امور سیاسی را میتوان در سفارتهای مختلف او از طرف ایوبیان به بغداد، مناطق گوناگون شام و سیسیل، و نقش میانجیگری وی در کاهش تنشها و منازعات سیاسی خاندان ایوبی و منازعات خارجی با صلیبیان، خصوصاً روابط صمیمی با امپراتور فردریک دوم، دانست و در امور نظامی در مقام فرمانده و امیر سپاه در جنگهای صلیبی، خصوصاً جنگ هفتم و نیابت سلطنت خاندان ایوبی خلاصه کرد.
Amir Fakhr al-Din Yusof (582-647 AH) descended from the family of Great Sheikh Sadr al-Din Mohammad (543-617 AH), one of the most influential Sufi families in the Levant and Egypt during the Ayyubid period (r. 567-648 AH). He played a prominent role in the political and military developments during the reign of Malek Kamel and his sons, especially King Saleh Najm al-Din Ayyub, and after Najm al-Din's death he became the viceroy for a while. In this article, based on a sample research model, we try to describe and explain the historical data on the political and military actions of Amir Fakhr al-Din Yusof, so that the position and role of the Sufis as an active current in the political and even military arenas in the Ayyubid government becomes clearer. The most important actions of Amir Fakhr al-Din in political affairs can be seen in his various missions on behalf of the Ayyubids to Baghdad, different regions of Syria and Sicily, and in his mediating role in reducing political tensions and conflicts in the Ayyubid dynasty and foreign conflicts with the Crusaders, especially close relations with Emperor Frederick II. In addition, being the commander in the Crusades, especially the Seventh War and the viceroy of the Ayyubid dynasty can be mentioned as his most important positions in military affairs.
خلاصه ماشینی:
ملک کامل سپس دمشق را در عوض بـلاد شـرقي به ملک اشرف سپرد و کسي که مأمور شد تا اين بلاد (حران ، رها، سروج ، رأس عين ، رقه و جاهـاي ديگر) را از ملک اشرف تحويل بگيرد امير فخرالدين يوسف بود که شمس الدين صواب خـادم او را همراهي ميکرد (عيني، ۱۴۳۱: ۲۱۹/۴؛ نويري، ۱۴۲۴: ۱۰۱/۲۹؛ مقريزي، ۱۹۹۷: ۳۵۷/۱؛ ابن نظيـف حمـوي، ۱۴۰۱: ۱۷۸).
بعد از آزادي اميـر فخرالـدين از زندان ، نجم الدين ايوب وي را در رأس لشکر مصر به سمت شـام بـراي در هـم شکسـتن ملـک ناصـر فرستاد و امير فخرالدين توانست بر بسياري از شـهرهاي حـوزه فرمـانروايي ملـک ناصـر مثـل قـدس ، نابلس ، بيت جبريل (= بيت جبرين )، صلت و بقا غلبه کند و از جانب خود والياني را در آنجـا بـه کـار گمــارد (ابــن واصــل ، ۱۳۸۳: ۳۶۴/۵-۳۶۵؛ مقريــزي، ۱۹۹۷: ۴۲۷/۱-۴۲۸؛ ابــن ســباط غربــي، ۱۴۱۳: ۳۳۸/۱؛ ابوالفداء، بي تا: ۱۷۵/۳؛ عاشور، فايد محمد، بي تا: ۳۶۳).
۶. اگر امير فخرالدين قصد رسيدن به سلطنت داشت و دميـاط را بـه ايـن دليـل تـرک کـرده بـود، بهترين زمان هنگام مرگ نجم الدين ايوب بود که وي به رغم پيشنهاد بسياري از فرماندهان براي بيعـت با او به عنوان سلطان ، اين موضوع را نپذيرفت ، چراکه در غير اين صورت ، بنا بر نقل منـابع حتـي يـک نفر هم با او مخالفت نميکـرد (ابـن کثيـر، ۱۴۱۲: ۳۰۵/۱۷؛ ابـن تغـري بـردي، بـي تـا: ۳۶۳/۶؛ سـبکي، ۱۴۱۳: ۳۶۳/۸؛ ذهبي، ۱۴۰۵: ۱۰۰/۲۳-۱۰۱؛ سبط ابن جوزي، ۱۴۳۴: ۴۱۰/۲۲؛ صفدي، ۱۴۲۰: ۱۴۶/۲۹-۱۴۷).