چکیده:
پژوهش درباره برتری «مذهب» بر «قومیت» موضوع جدیدی است که اندیشمندان دینی و قومیتی بلوچ در صدد چرایی آن برآمدهاند. شیعیان یا متصدیان امور، کمتر به این مسئله توجه کردهاند ولی برخی از آنها به صورت شبهه محصوره و تقابلی به آن مینگرند و قومیت را برتر میدانند. تتبع در مسائل جامعهشناختی بلوچ، نمایانگر واقعیت دیگری است که عنوان این مقاله است. در این پژوهش از روش پدیدارشناسی و مصاحبه مشارکتی، بررسی مبانی معرفتی (شخصیتهای تأثیرگذار) و مبانی غیرمعرفتی (سیاسی و فرهنگی) استفاده شده است. هدف پژوهش، نشاندادن شیوه تجدیدی جدیدی مطابق روایتی است که ابوداود، یکی از صاحبان کتابهای ششگانه اهل سنت که محل اتفاق هم هست، در کتاب سنن خویش از پیامبر نقل کرده است که فرمودند: «ان الله یبعث علی رأس کل مأة سنة من یجدد لها دینها»؛ «خداوند در ابتدای هر صد سال کسی را مبعوث میکند تا دینش را احیا کند». «مَن» موصوله در روایت فوق، هم به شخص و هم به مجامع و مراکز دینی اشاره دارد. در نتیجه جامعه اهل سنت بلوچ، نهضت علمی دینیای را رقم زده و از زوج خویش، یعنی قومیت، پیشی گرفته و مقدم گردیده است.
Research on the superiority of "religion" over "ethnicity" is a new subject that Baluch religious and ethnic thinkers have sought to explain. Shiites or those in charge have paid less attention to this issue, but some of them look at it as a limited and confrontational question and consider ethnicity superior. A study of Baluch sociological issues reveals another fact that is the title of this article. In this research, phenomenological method, participatory interview, epistemological foundations (influential personalities) and non-epistemological foundations (political and cultural) have been used. The aim of the research is to show a new method of renewal according to the narration that Abu Dawud, one of the authors of the six Sunni books whose authenticity is agreed upon, quoted, in his book, from the Prophet as saying "At the beginning of every hundred years, God sends someone to revive His religion". "Someone" in the above narration refers to both the individual and the religious assemblies and centers. As a result, the Baluch Sunni community has formed a religious scientific movement and has surpassed and preceded its counterpart, ethnicity
خلاصه ماشینی:
مباحث قابل عرضه به عموم مخاطبان درباره قوميت و مذهب در بلوچستان به صورت شـفاهي و بيشتر در اشعار و قوالي ذکر شده و به زبان فارسي، اندک و محدود است و منابع کـم و ناقصـي از برخي علماي اهل سنت به زبان هاي اردو و عربي وجود دارد که تعدادي از آنها در دو سه دهـه قبـل به فارسي برگردانده شده اسـت ، ماننـد: فقـه الـدعوة الاسـلامية والاعـلام عنـد المـودودي تـأليف عبدالغني الصاوي؛ اسلام دموکراتيک مدني تأليف چريل بنارد و ترجمه عسـکر قهرمـان پور دربـاره جنبش هاي اسلامي و عرفان ؛ بلوچ و بلوچستان اثر قاضي عبدالصمد سربازي و ترجمه محمدسليم آزاد؛ بلوچستان نوين اثر طوقي؛ حکايت بلوچ تأليف محمود زند مقدم ، سيماي تاريخي بلوچستان اثر عبدالغني دامني، زلزله تأليف ارشد القادري و ترجمه حسين جهان تيغ با موضوع نقـد جماعـت تبليغ ؛ نمادي از سنت در بلوچستان اثـر چاپ نشـده اکبـر خواجـه ؛ گزارش هـاي سـازمان برنامـه و بودجه ، ترجمه ها، تأليفات و سفرنامه هاي حسين جهان تيغ از جمله : «نقد جماعت اسلامي»، «نقد جمعيت العلماء»، «نقد جماعت تبليغ »، «همراه با جماعـت تبليـغ »، «علمـا و تبليـغ »، «علمـا و مراکز مذهبي»، «ساختار حوزه هاي علميه اهل سنت جنوب شرق ايران »، و نهضت هاي اصـلاحي شبه قاره تأليف جمال الدين شيال .
در مبحث قوميت نيز آثاري از نظامياني که در اين منطقه مسئوليت داشته اند يا ترجمه برخـي از نوشته هاي غربيان در دوره سلطه بريتانيا در زمان اشغال شبه قاره وجود دارد که برخي عبارت انـد از: جغرافياي نظامي مکران تأليف تيمسار رزم آرا، عمليات قشون در بلوچستان تأليف تيمسار امان اللـه جهانباني، مهاجمان سرحد اثر ژنرال داير و آثار ديگري که درباره شناخت بلوچسـتان تـأليف شـده است .