چکیده:
در سالهای اخیر، قرارگرفتن توسعه انسانی در برنامه های توسعه کشور، اهمیت شاخص توسعه انسانی را برای سیاستگذاری و برنامه ریزی کشو ر نشان می دهد . یکی از عوامل مهمی که می تواند در ارتقای شاخص توسعه انسانی نقش بسیاری داشته باشد، آموزش می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر سعی بر این دارد تا به بررسی تاثیر مخارج آموزشی به تفکیک عالی، متوسطه و ابتدایی به عنوان متغیرهای مستقل بر شاخص توسعه انسانی به عنوان متغیر وابسته در ایران طی بازه 2001 تا 2018 بپرداز د. برای برآورد تاثیر مذکو ر از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی (ARDL2 )استفاده شده است. قبل از برآورد مدل، آزمون مانایی متغیرها صورت گرفت. نتایج آزمون ایستایی بر اساس آزمو ن های دیکی- فولر تعمی میافته و فیلیپس- پرون نشان داد که شاخص توسعه انسانی و مخارج آموزش عالی در سطح داد هها مانا بودند، اما متغیرهای مخارج آموزش متوسطه و ابتدایی در تفاضل اول داد هها مانا شدند، بنابراین، ازآنجاکه متغیرهای این پژوهش انباشته از درجه( 0 ) I و ( 1 ) I بودند، از روش خود توضیحی با وقفه های توزیعی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان میدهد مخارج آموزش عالی و متوسطه بر شاخص توسعه انسانی تاثیر مثبت و با معنی دار دارد، اما مخارج آموزشی ابتدایی اگرچه در کوتاه مدت رابطه مثبت با شاخص توسعه انسانی داشته است، ولی معن یدار نیست و در بلندمدت تاثیر آن بر شاخص توسعه
انسانی منفی میباشد. ضریب متغیر تصحیح خطا، 30 / 0 و از نظر آماری در سطح اطمینان 99 درصد معنیدار
است. این نشان میدهد که تعدیل انحرافات از رابطه تعادلی بلندمدت بیش از سه سال طول میکشد. با توجه به اینکه مخارج آموزش عالی بیشترین تاثیر را بر شاخص توسعه انسانی دارد، پیشنهاد می شود تا مسئولین به سرمایه گذاری در آموزش عالی توجه بیشتری کنند تا رشد اقتصادی و توسعه انسانی تسریع شود. همچنین با توجه به اینکه مخارج آموزش متوسطه بر شاخص توسعه انسانی تاثیر مثبت و معنیداری دارد پیشنهاد میشود در صورت عدم ادامه تحصیل فارغ التحصیلان مقطع مذکور، مسئولین زمینه اشتغال آ نها را با برگزاری دورههای آموزشی لازم مرتبط با حرفه موردعلاقه آ نها را فراهم نما یند تا با اشتغال آ نها تولید و درآمد ملی و درنتیجه شاخص توسعه انسانی ارتقا یابد.
In recent years, the inclusion of human development in the country's development plans shows the importance of the human development index for policy-making and planning. One of the important factors that can play a great role in improving the human development index is education. In this regard, The present study tries to investigate the effect of educational expenditures in higher, secondary and primary as independent variables on the Human Development Index as a dependent variable in Iran during the period 2001 to 2018.To estimate the effect, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) has been used. Before estimating the model, the significance test of the variables was performed. The results of the static test based on the generalized Dickey-Fuller and Phillips-Prone tests showed that the Human Development Index and higher education expenditures remained at the data level, but the variables of secondary and primary education expenditures remained in the first difference of the data. The variables of this study were accumulated from I (0) and I (1), ARDL method was used. Findings show that higher and secondary education expenditures have a positive and significant effect on human development index, but although primary education expenditures have a positive relationship with human development index in the short term, it is not significant and in the long run its effect on human development indexes It is negative. The error correction coefficient is 0.30 and is statistically significant at the 99% confidence level. This indicates that the adjustment of deviations from the long-run equilibrium relationship takes more than three years. Given that higher education expenditures have the greatest impact on the human development index, it is suggested that officials pay more attention to investing in higher education to accelerate economic growth and human development. Also, considering that the expenses of secondary education have a positive and significant effect on the human development index, it is suggested that if the graduates do not continue their education, the officials should provide them with employment by holding the necessary training courses related to their favorite profession. By employing them, national production and income, and as a result, the human development index, will be improved.
خلاصه ماشینی:
نتايج آزمون ايستايي بر اساس آزمون هاي ديکي- فولر تعميم يافته و فيليپس - پرون نشان داد که شاخص توسعه انساني و مخارج آموزش عالي در سطح داده ها مانا بودند، اما متغيرهاي مخارج آموزش متوسطه و ابتدايي در تفاضل اول داده ها مانا شدند، بنابراين ، ازآنجاکه متغيرهاي اين پژوهش انباشته از درجه (٠)I و (١)I بودند، از روش خود توضيحي با وقفه هاي توزيعي استفاده شده است .
همچنين با توجه به اين که مخارج آموزش متوسطه بر شاخص توسعه انساني تأثير مثبت و معنيداري دارد پيشنهاد ميشود در صورت عدم ادامه تحصيل فارغ التحصيلان مقطع مذکور، مسئولين زمينه اشتغال آن ها را با برگزاري دوره هاي آموزشي لازم مرتبط با حرفه موردعلاقه آن ها را فراهم نمايند تا با اشتغال آن ها توليد و درآمد ملي و درنتيجه شاخص توسعه انساني ارتقا يابد.
به همين دليل توسعه آموزشي را ميتوان مؤثرترين روش سرمايه گذاري در منابع انساني دانست که با آموزش ، دانش افزايي و ارتقاي نگرش و مهارت ها، زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي لازم را براي توسعه فراهم ميکند (٢٠١٥ ,Barbari et al, quoted by Barikrow et al) همچنين ، اصليترين عامل تعيين کننده پيشرفت و توسعه جامعه در شرايط متحول کنوني جهان ، ميزان برخورداري از نيروي انساني کارا و خلاق است که اين خود به ميزان برخورداري جوامع ، از دانش ، آموزش و پژوهش بستگي دارد.
نتايج برآورد ضرايب بلندمدت مدل يعني تأثير مخارج آموزشي دولت به تفکيک عالي، متوسطه و ابتدايي بر شاخص توسعه انساني در ايران طي دوره ٢٠١٨-٢٠٠١ در جدول (٦) ارائه شده است .