چکیده:
تعریف: عمدۀ منابع تأمین اجتماعی در ایران بر دریافت حقبیمه استوار است و اشتغال در بخش غیررسمی از شمار بیمهپردازان میکاهد. بنابراین اشتغال غیررسمی موجب از دست رفتن منابع درآمدی سازمان تأمین اجتماعی میگردد.هدف: با توجه به اهمیت موضوع منابع مالی ازدسترفته برای سازمان تأمین اجتماعی، در پژوهش حاضر سعی شده است با محاسبۀ میزان اشتغال غیررسمی در بخشهای اقتصادی در فاصلۀ سالهای 1392 تا 1398، به برآورد و تجزیهوتحلیل منابع مالی ازدسترفتۀ ناشی از اشتغال غیررسمی پرداخته شود.روش: بدین منظور با استفاده از ریزدادههای هزینه و درآمد خانوارها در بازۀ زمانی مذکور و بهرهگیری از شاخصهای بیمۀ اجتماعی و حداقل مزد قانونی، میزان اشتغال غیررسمی برحسب مناطق و بخشهای اقتصادی اندازهگیری و ساختار آن تحلیل شد. سپس با استفاده از روش توصیفی و بهکارگیری مفهوم اشتغال غیررسمی قابل ارتقا، میزان منابع ازدسترفته در بخشهای عمدۀ اقتصادی و بخشهای مربوطه بهصورت استانی و کشوری محاسبه شد.نتیجه: نتایج حاکی از آن است که نخست، در سالهای موردمطالعه سهم اشتغال غیررسمی از کل اشتغال افزایش یافته است. همچنین در میان چهار بخش عمدۀ اقتصادی، بخش کشاورزی بیشترین میزان شاغلان غیررسمی را در خود جای داده است. دوم، منابع مالی ازدسترفتۀ ناشی از اشتغال غیررسمی در بازۀ زمانی مذکور کاهش یافته است. علاوه بر این، در میان چهار بخش عمدۀ اقتصادی، بخش صنایع و معادن بیشترین منابع ازدسترفتۀ تأمین اجتماعی را دارد.
Definition: Most social security resources in Iran are based on receiving insurancepremiums while employment in the informal sector reduces the number ofinsurers. Thus, informal employment causes the loss of income sources of the Social Security OrganizationPurpose: Due to the importance of the issue of lost financial resources for the Social Security Organization, in the present study, by calculating the amount ofinformal employment in economic sectors between 1392 and 1398, we try toestimate and analyze the lost financial resources due to informal employment.Method: For this purpose, using the expenditure and income data of households in the mentioned period and using the indicators of social insurance and the minimum legal wage, the amount of informal employment was measured interms of regions and economic sectors, and the structure was analyzed. Then,using a descriptive method and applying the concept of expandable informalemployment, the number of resources lost in the major economic sectors andrelated sectors was calculated provincially and nationally.Result: The results indicate that first, in the studied years, the share of informalemployment in total employment has increased. Also, among the four majoreconomic sectors, the agricultural sector has the highest number of informalemployees. Second, the financial resources lost due to informal employment havedecreased during this period. In addition, among the four major economic sectors,the industries and mines sector has got the most lost social security resources.
خلاصه ماشینی:
هدف :با توجه به اهمیت موضوع منابع مالی ازدست رفته برای سازمان تأمین اجتماعی، در پژوهش حاضر سعی شده است با محاسبۀ میزان اشتغال غیررسمی در بخش های اقتصادی در فاصلۀ سال های ١٣٩٢ تا ١٣٩٨، به برآورد و تجزیه وتحلیل منابع مالی ازدست رفتۀ ناشی از اشتغال غیررسمی پرداخته شود.
در پژوهش حاضر سعی شده است با بهره گیری از ریزداده های طرح هزینه و درآمد خانوارها و با به کارگیری هم زمان شاخص های بیمۀ اجتماعی و حداقل مزد قانون کار، برای تمامی شاغلان موجود در طرح نمونه گیری و به صورت پیوسته در فاصلۀ سال های ١٣٩٢ تا ١٣٩٨، میزان اشتغال غیررسمی در کل کشور، به تفکیک استان ها و با تأکید بر نوع فعالیت اقتصادی شاغلان محاسبه شود.
همچنین ، وجه تفاوت دیگر پژوهش حاضر با سایر مطالعاتی که تا کنون انجام شده است در برآورد منابع مالی ازدست رفتۀ سازمان تأمین اجتماعی ناشی از اشتغال غیررسمی در بازة زمانی ١٣٩٢ تا ١٣٩٨ در مناطق مختلف کشور با تأکید بر وضعیت منابع ازدست رفته در هریک از بخش های اقتصادی است .
با پردازش داده های خام طرح هزینه و درآمد خانوارها در سال های ١٣٩٢ تا ١٣٩٨ و همچنین ، با بهره گیری از شاخص های بیمه اجتماعی و حداقل مزد قانونی، توزیع اشتغال و اشتغال غیررسمی در چهار بخش عمدة اقتصادی مذکور محاسبه و نتایج آن در جدول (٣) گزارش شده است .
Asian Development Bank Economics Working Paper Series, No. 156, Available at SSRN: htps://ssrn.