چکیده:
دانش بومی، از حوزه جغرافیایی مشخصی سرچشمه می گیرد و به طور طبیعی تولید می شود . هدف از
این مقاله، شناسایی دانش سنتی مردم محلی در منطقه حفاظت شده اشترانکوه پیرامون گیاهان دارویی
است. رویکرد مقاله، پژوهش کیفی و روش آن، قوم نگاری بوده است. برای جمع آوری داده ها از مشاهده
مشارکتی و مصاحبه سازمان نیافته و نیمه سازمان یافته انفرادی و گروهی، با خبرگان و آگاهان محلی به
صورت هدفمند استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، 93 گونه گیاهی با خواد دارو یی
شناسایی شده اند و اغلب استفاده های دارویی در ارتباط با اختلالات سیستگ گوارش، بیماری های
اسکلتی عضلانی، بیماری های عفونی، بیماری های دستگاه گردش خون، آسیب دیدگی و پیامدهای
ناشی از علل خارجی، بیماری های زنانه، سیستگ ادراری تناسلی و بیماری های پوست و مو بوده اند. در
عین حال، قابل ذکر است که دانش سنتی استفاده از گیاهان دارویی تنها مجموعه ای از اقدامات فنی
نیست بلکه باورها و ارتباطات انسانی و اعتقادات ماوراءطبیعی نیز بخشی از رابطه مردم محلی با محی
زیست را شکل می دهد و دانش اکولوژیکی سنتی آنها را می سازد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به محيط زندگي انسان هاي اوليه ، آنـان راه هـاي درمـان را در طبيعـت و محيط پيرامون خود، بويژه در گياهان جستجو ميکردند؛ بـه تـدريج قـدرت گياهـان در درمان بيمارهاي مختلف بر آنان آشکار شـد و تـلاش کردنـد تـا اطلاعـات بيشـتري از گياهان اطراف خود به دست آورند؛ سپس براي استفاده بهتر از ايـن اطلاعـات و بـراي درمان و پيشگيري از بيماريهاي مختلف ، به طبقه بندي و سازماندهي آنها در گروه هـاي مختلف پرداخته اند، چنان که امروزه بخشي از دانش بومي و ميراث فرهنگـي اجتماعـات انساني را در هر گوشه از دنيا چنين اطلاعاتي شکل ميدهد.
(برکز، ٢٠١٤: ٣٨) سرعت از بين رفتن افراد متخصص در زمينه گياهان دارويي، بيشتر از سرعت از بين رفتن جنگل ها و ساير اکوسيستم هاست و با توجه به اينکـه افـراد سـالخورده روسـتاها، اطلاعات مفيدي درباره گياهان دارويي دارند و با مرگ آنان ، دانش بـومي و سـنتي شـان نيز از دسترس خارج ميشود؛ جمع آوري اطلاعات جوامع محلي در مورد گياهان کـه از نسلي به نسل بعد منتقل شده ، منبع با ارزشي براي پژوهش هاي صنايع غذايي و دارويـي در زمان حال به شمار مـيرود و بـا فـراهم آوردن زمينـه کشـف داروهـاي جديـد، بـه پيشرفت صنعت داروسازي و امنيت غذايي کمک ميکنـد.
کريميان و همکاران (١٣٩٥) در بررسي دانش بومي اهالي تنگه سرخ در استان کهگيلويه و بويراحمد در مورد گونـه آنغـوزه بـه ايـن نتيجـه دست يافته اند که اهالي دانش مناسبي در خصوص اين گونه دارند و براي درمان برخـي بيماريها نظير دل درد، درد معده ، آسم و غيره از قسمت هـاي مختلـف آنغـوزه اسـتفاده مي کنند.