چکیده:
داشتن رشد اقتصادی مطلوب همواره یکی از اولویتهای هر نظام اقتصادی بوده است. در این میان، اقتصاددانان سعی نمودهاند با تعیین عوامل موثر بر رشد اقتصادی، این هدف را محقق سازند. در ابتدا بیشترین تاکید بر سرمایه فیزیکی و نیروی کار و فراوانی منابع طبیعی بود. اما بتدریج عوامل نهادی از جمله مدیریت منابع طبیعی نیز به عنوان تعیین کننده رشد اقتصادی مطرح شدند. در همین راستا در این مطالعه تأثیر نهادها و بهبود مدیریت منابع طبیعی اقتصادی بر رشد اقتصادی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا طی سالهای 1996-2018 با بهرهگیری از الگوهای رگرسیون فضایی بررسی شد. نتایج تخمین مدل بیانگر تأثیر مثبت و معنیدار متغیر بهبود مدیریت منابع طبیعی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی است. همچنین تأثیر متغیرهای انباشت سرمایه فیزیکی، سرمایه انسانی، انباشت سرمایهگذاری خارجی و ثروتهای طبیعی بر رشد اقتصادی، مثبت و معنیدار است. علاوه بر این، اثر مجاورت و همسایگی نیز در خصوص تأثیر نهادها بر رشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه تأیید شد.
The relationship between institutions and economic growth is one of the main issues in economic development debates and has been considered empirically in recent years. Hence, the main purpose of this paper is to investigate the effects of institutions and recourses management improvement on economic growth in MENA countries during the period of 1996-2018. For achieving this, the econometric model has been estimated by applying spatial models in panel data approach. The empirical findings of this article revealed that the neighborhood effect has been confirmed for countries. Moreover, the institutions and recourses management improvement have positive and significant impacts on economic growth in MENA countries during the period of study.