چکیده:
شاهد در نظامهای حقوقی مختلف همانند چشم و گوش دستگاه عدالت کیفری میباشد. مشارکت شاهد زمینه کشف جرم و
درنهایت تامین امنیت را در جامعه ایجاد مینماید. با توجه به آتهامی بودن نظام کیفری انگلستان شاهد مانند متهم فرض
میشود و طبعا از حقوقی مشابه وی برخوردار است. علاوه بر قانون آیین دادرسی کیفری,» در آییننامه اجرایی موضوع تبصره ۱
ماده ۲۱۴ قانون مذکورء حمایتهایی در راستای اجرایی نمودن قانون وضع گردیده است. اتخاذ سیاستهای حمایتی امکان
مشارکت فعال شاهد را در فرآیند دادرسی کیفری فراهم میآورد. به همین دلیل در حقوق انگلستان نیز در کنار قوانین این
کشورء سندی بهمنظور احصاء قواعد رفتاری مناسب در مقابل شهود تحت عنوان منشور شاهد تدوین گردیده است. در این سند
بهصورت شفاف در راستای حمایت از تمامیت جسمانی و مادی از شهود قواعدی بهمنظور آموزش, اختصاص ماموران ویژه و
جبران تمامی خسارات وارده بر شهود پیشبینی گردیده است. هدف این پژوهش,ء شناخت رویکردهای قانونگذار در حمایت از
شهود در دو نظام حقوقی ایران و انگلستان است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد و یافتههای تحقیق حاکی از آن است
که با توجه به اهمیت و جایگاه شاهد در فرآیند دادرسی کیفری, در دو نظام حقوقی مذکورء عنایت ویژهای به مقوله حمایت از
شاهد شده است. هرچند تحولات قانونی در حقوق ایران بهویژه قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ گامهای مثبتی در زمینه
حمایت از شهود برداشته است. ولی تا رسیدن به حمایتی جامعء فراگیر و کارآمد فاصله زیادی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
در بخش 18 Crime pr قانون انگلستان که به اقدامات حمایتی از شهود بهمنظور ارائه شهادت، اختصاص داده شده است، در بند ۱۸٫۲، در بیان معنی شاهد این گونه گفته شده است: «هر کسی (غير از متهم) که برای کمک به تشریح وضعیت و کشف حقیقت دعوت شده است».
تمام عوامل عدالت کیفری از ابتدا تا انتها، باید در بدو ورود، نیازهای شهود را ارزیابی کرده و تمام نیازهای حمایتی آنها را تا جایی که با حقوق متهم منافات نداشته باشد و امکانات یاری دهد، پاسخ دهند؛ بنابراین حتی ممکن است چتر حمایت از شهود، از شخص شاهد گسترده تر شده و بستگان وی را نیز پوشش دهد.
فرآیند آشناسازی و آماده سازی شهود شهادت شهود معرفی شده توسط شاکی یا دادستان، نقش بسیار مهمی در اثبات اتهام دارد، از آنجا که ممکن است شاهد، در بیان حقایق و پاسخگویی به سؤالات که در دادگاه از او پرسیده میشود، دچار مشکل گردد و نتواند مطالب خود را به نحو مناسب بیان کند، طی فرایندی که در نظام دادرسی اتهامی پیشبینی گردیده است، جلسه یا جلساتی بهمنظور آماده ساختن شاهد برای ادای شهادت و بیان اطلاعات، در دادگاه برگزار میشود و در آن، دلایل شاهد، مورد بررسی قرار میگیرد و وی با چگونگی طرح سؤالات در دادگاه آشنا میشود.