چکیده:
محیط پیرامونی هر کشور عمدتاً شامل مکان ها و فضاهای جغرافیایی است که اهداف، فرصتها و تهدیدات هر کشور در آن چارچوب تعریف میشود و بر هر عمل راهبردی و سیاسی کشور احاطه دارد. به همین جهت برای واحدهای سیاسی، شناخت دقیق محیط ژئوپلیتیکی پیرامون خود موضوعی تعیین کننده می باشد. مکان ها و فضاهای جغرافیایی، بسته به موقعیت، مشخصات و عناصر ساختاری و کارکردی خود دارای ارزش های متفاوتی هستند که از ثبات برخوردار نمی باشند و در بستر زمان دچار تحول و تغییر می گردند. مصداق این امر، حوزه های ژئوپلیتیکی محیط پیرامونی ج.ا.ا است که از سیالیت ارزشی برخوردار است؛ به طوری که برخی از این مناطق در گذشته جزو مناطق کم ارزش ژئوپلیتیکی محسوب می شده، ولی امروزه از ارزش ژئوپلیتیکی بالایی برخوردار شده است و یا بالعکس. در واقع شناخت ابعاد و متغیرهای ژئوپلیتیکی کشورهای پیرامون ج.ا.ایران هدف اصلی این نگارنده از تدوین این مقاله است. در این اثر، از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده و نگارنده تلاش نموده که با انجام مطالعات کتابخانه ای و نظری، شناخت مولفه های ژئوپلیتیکی کشورهای همسایه ایران، ارائه پرسشنامه و انجام آزمون بر روی داده های پرسشنامه، یافته های تحقیق را استخراج و نتایج تحقیق را در قالب یک الگوی کارآمد برای شناخت محیط های پیرامونی کشور ارائه نماید.
The environment of each country mainly includes geographical places and spaces in which the goals, opportunities and threats of each country are defined and surrounds every strategic and political action of the country. Therefore, for political units, accurate knowledge of the geopolitical environment around them is crucial. Geographical places and spaces, depending on their location, characteristics and structural and functional elements, have different values that are not stable and change over time. An example of this is the geopolitical areas of the environment of the Islamic Republic of Iran, which has a value fluidity; So that some of these areas in the past were considered low geopolitical areas, but today has a high geopolitical value or vice versa. In fact, recognizing the dimensions and geopolitical variables of the countries around the Islamic Republic of Iran is the main purpose of this author in compiling this article. In this work, a descriptive-analytical method is used and the author tries to extract the research findings by conducting library and theoretical studies, recognizing the geopolitical components of Iran's neighboring countries, presenting a questionnaire and conducting tests on the questionnaire data. Present the research results in the form of an efficient model for understanding the surrounding environments of the country.
خلاصه ماشینی:
در اين اثر، از روش توصيفي- تحليلي استفاده شده و نگارنده تلاش نموده که بـا انجام مطالعات کتابخانه اي و نظري ، شناخت مؤلفـه هـاي ژئـوپليتيکي کشـورهاي همسـايه ايـران ، ارائـه پرسشنامه و انجام آزمون بر روي داده هاي پرسشنامه ، يافته هاي تحقيق را استخراج و نتايج تحقيـق را در قالب يک الگوي کارآمد براي شناخت محيط هاي پيراموني کشور ارائه نمايد.
ا. ايران کدام است ؟ درواقع ، احصاء متغيرها، دسته بندي و اولويـت بنـدي آن هـا در قالـب يـک الگـو، اول آنکـه ميتواند مسئولين سياست خارجي کشورمان را به درک درستي از واقعيت هـاي ژئـوپليتيکي و رفتارهاي سياست خارجي کشـورهاي پيرامـون مرزهـاي ايـران برسـاند و دوم ، ذهنيـت ، اشراف و انگيزه لازم را براي تصميم سازان و محققين علاقه منـد بـه ايـن حـوزه هـا جهـت تدوين راهبردهاي متنوع کوتاه مدت و بلندمدت سياسي، دفاعي امنيتي، اقتصـادي، فرهنگـي و...
آزمون فريدمن : رتبه بندي ابعاد نقش آفرين در الگو با استفاده از آزمـون فريـدمن انجـام گرديده است : جدول شماره (١): اولويت بندي ابعاد نقش آفرين در الگو با استفاده از آزمون فريدمن (رجوع شود به تصویر صفحه ) تحليل : براساس رتبه بندي به دست آمده ، در بين ابعاد نقش آفرين در الگـو،ُ بعـد سياسـي (داخلي) رتبه اول را دارا بوده و اولويت اول شناخته مـيشـود وُ بعـد انسـاني رتبـه هفـتم (آخر) را دارا بوده و درجه اهميت آن از ابعاد ديگر کمتر است ؛ بنـابراين در محـيط شناسـي ژئوپليتيکي مناطق پيرامون ايران ،ُ بعد سياسي (داخلي) منطقه مورد نظر در اولويـت بررسـي قرار دارد و سپس ساير ابعاد مورد بررسي قرار خواهند گرفت .