چکیده:
یکی از مباحث پر اهمیت در فقه امامیه و حقوق جزا، مجازات ارتکاب به قتل و دخالت
سبب در حکم آن است. تسبیب و سبب در فقه امامیه و قانون مجازات ایران به عامل غیر
مستقیم و تاثیر گذار در قتل اطلاق می گردد که در برخی مواقع)همچون: بی اختیار بودن
مباشر یا جهل او نسبت به عملکرد ارتکابی( نسبت به دیگر عوامل از قوّت بیشتری
برخوردار است. مهمترین عنصر معنوی تسبیب در قتل های غیر عمدی انجام عملکرد
موجب خطر یا ایراد صدمه به دیگران، کوتاهی، بی احتیاطی و اتلاف از سوی مسبّب و
ثبوت غرور از سوی اوست که موجبات ترتّب آثاری همچون پرداخت خسارات و دیات از
سوی مسبّب را فراهم می سازد.
خلاصه ماشینی:
تسبيب و سبب در فقه اماميه و قانون مجازات ايران به عامل غير مستقيم و تاثير گذار در قتل اطلاق مي گردد که در برخي مواقع (همچون : بي اختيار بودن مباشر يا جهل او نسبت به عملکرد ارتکابي) نسبت به ديگر عوامل از قوت بيشتري برخوردار است .
پژوهش حاضر با استقراء در متون فقهي و حقوقي با اين پرسش مواجه است : « تسبيب به چه معناست و نقش و تأثير آن در مجازات ارتکاب به قتل بر اساس مباني فقه اماميه و قانون مجازات مصوب ١٣٩٢ ايران چگونه و در قالب چه موارد و مصاديقي بيان شده است ؟» از اين رو به نظر مي رسد تسبيب و سببيت در قتل به معناي عامل يا عملکرد به صورت غير مستقيم و موثر در قتل است .
٥. غلامي، حسين ، غلامرضا چه آبي و شهبازي، محمد حسين ، مفهوم سبب و شرايط آن در قانون مجازات اسلامي مصوب ١٣٩٢، فصلنامه قضاوت ، شماره ٨٨، زمستان ٩٥، ص ٥٢ ١) سبب واقعي به اسبابي گفته مي شود که ذاتا داراي اعتبار سبب بودن خويش را به دست آورده اند اين نوع اسباب به اسباب مادي(اسباب ملموس و حسي و قابل لمس يا مشاهده با ادراک و حواس بشري و داراي وجود عيني و خارجي) و اسباب رواني(اقدامات غير مادي موثر در جنايت ) 1 تقسيم مي شود.
١ بايسته هاي حقوق جزاي اختصاصي، دکتر ايرج گلدوزيان ، چاپ چهارم ، سال ١٣٩٦، بنياد حقوقي ميزان ، ص ٨٨ و ٨٩ نتيجه گيري مهمترين يافته هاي تحقيق بر اساس مباحث مذکور عبارتند از: ١) بر اساس مباني مطرح شده در فقه اماميه و مواد قانون مجازات ايران ، مسئوليت جزايي مجرم بر اساس نتيجه عمل او به صورت سبب يا مباشر است .