چکیده:
طرح مسئله: بارش ازجمله متغیرهای بسیار مهم اقلیمی است که تغییرات آن پیامدهای مختلفی ازنظر محیطی، اقتصادی و اجتماعی به دنبال دارد.هدف: هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تغییرات شاخصهای حدی بارش در ایران است.روش: برای این منظور، آخرین نسخة دادههای روزانة مرکز اقلیمشناسی بارش جهان (GPCC) برای بازة زمانی 1982- 2016 در تفکیک مکانی 1×1 درجة طول و عرض جغرافیایی انتخاب شد. با انجام عملیاتهای برنامهنویسی در نرمافزار متلب، ماتریسی در ابعاد 750×12784 روی چهارچوب ایران ساخته شد. سطرهای این ماتریس نشاندهندة روزها از 1/1/1982 تا 31/12/2016 و ستونهای این ماتریس نشاندهندة یاختهها در منطقه بود. نمایههای به کار گرفتهشده در این پژوهش از لیست نمایههای استاندارد کمیتة اقلیمشناسی سازمان هواشناسی جهانی و برنامة تحقیقاتی تغییرپذیری و پیشبینی اقلیم انتخاب شد که امکان مقایسة همة ایستگاهها را در کشورهای مختلف به وجود میآورد.نتایج: محاسبة تغییرات نمایهها به کمک شیب خط رگرسیون روی هریک از یاختهها نشان میدهد در بسیاری از بخشهای ایران، شدت بارش روزانه (SDII) روندی افزایشی دارد؛ همچنین در بسیاری از گسترههای ایران بهویژه در بخشهای غربی، نمایة روزهای متوالی مرطوب (CWD) در حال کاهش است؛ به بیان دیگر تداوم روزهای بارانی در بسیاری از نواحی، رفتاری کاهشی را نشان میدهد.
Statement of the Problem: Precipitation is one of the most important climate variables in the world, and its changes can have different environmental, economic, and social consequences. Purpose: The purpose of this study was to evaluate the changes in rainfall indices in Iran. Method: For this goal, the latest version of the daily data of the Global Precipitation Climatology Center (GPCC) for the period from 1982 to 2016 was selected in 1×1 degree spatial resolution of latitude and longitude. By programming in the MATLAB software package, a matrix was constructed on the Iranian framework at 12784 × 750, the rows of which represented the days from 1.1.1982 to 31.12.2016, and columns represented the pixels in the region. The indices used in this study were selected from the list of standard indices recommended by the Climate World Committee of the World Meteorological Organization and the Climate Change Variation and Research Program, which made it possible to compare all stations in different countries. Results: The calculation of the indices changes with the help of the slope of the regression line on each of the pixels shows that in many parts in Iran, the intensity of daily precipitation is increasing. Also, in many parts of Iran, especially in western parts, the index of wet succession is decreasing, that is, the persistence of rainy days in many areas of the country is declining.
خلاصه ماشینی:
نتايج : محاســبۀ تغييرات نمايه ها به کمک شــيب خط رگرســيون روي هريک از ياخته ها نشــان مي دهد در بســياري از بخش هاي ايران ، شــدت بارش روزانه (SDII) روندي افزايشــي دارد؛ همچنين در بســياري از گســتره هاي ايران به ويژه در بخش هاي غربي، نمايۀ روزهاي متوالي مرطوب (CWD) در حال کاهش ا ست ؛ به بيان ديگر تداوم روزهاي باراني در بسياري از نواحي، رفتاري کاهشي را نشان مي دهد.
3 Santos & Fragoso 4 Zilli et al.
يافته ها نشــان مي دهد همۀ شــاخص هاي فرين بارش در ايران تغيير و روند دارند؛ براي نمونه نمايۀ حداکثر تعداد روزهاي متوالي خشک در بسياري از ايستگاههاي کشور در حال افزايش است ؛ برعکس در بعضي بخش هاي مرکزي و غربي ايران روند کاهشــي در اين نمايه ديده مي شــود.
بيشترين ميزان افزايش شدت بارش در سواحل درياي عمان ديده مي شود؛ به گونه اي که در پاره اي از اين نواحي شدت بارش روزانه با ميزاني حدود ٣ ميليمتر در دهه رو به افزايش است ؛ اما در بخش هايي از شمال ، مرکز و شرق کشور هم ، روند کاهشي اين نمايه به ميزان ١- ميلي متر در روز در دهه ديده مي شود؛ به بيان ساده تر شدت بارش هاي روزانه در اين مناطق رو به کاهش ا ست ( شکل ١٠).
برر سي مکاني تغييرات اين نمايه نيز نشان مي دهد در بخش هاي محدودي از مرکز کشور تعداد روزهاي متوالي مرطوب به ميزان ٠/٥ روز در دهه در حال افزايش است ؛ اين در حالي است که در بسياري از بخش هاي غربي، شرقي و جنوبي کشور، روزهاي متوالي مرطوب روندي کاهشي با دامنۀ تقريبي ٠/٥- تا ٢- روز در دهه دارد ( شکل ١٧).