چکیده:
امروزه نهادگرایی به جامعترین الگوی روشمند موجود برای تبیین توسعه اشاره دارد. نهادگرایی نوعی تجزیهوتحلیل اقتصادی است که بر نقش نهادهای اجتماعی، فرهنگی، محلی، سیاسی و اقتصادی در تعیین وقایع اقتصادی تاکید میکند. روستاهای پیراشهری یکی از پیامدهای بارز توسعۀ شهری است که در شکلگیری آنها، مهاجرتهای روستا–شهری و شهرگریز نقش اساسی دارند. هدف از تحقیق حاضر واکاوی عوامل موثر بر توسعۀ نهادی در توسعۀ فضاهای روستایی پیراشهری شهرستان هشترود است.روش انجام این تحقیق ترکیبی از روشهای پیمایشی و تحلیلی است. برای تعیین منطقۀ موردمطالعه، روستاهای مدنظر با توجه به فاصله و مسافت با مرکز شهرستان سه روستا از دهستان قرانقو (لامشان، دامناب و خورجستان) و چهار روستا از دهستان علیآباد بخش مرکزی (علیآباد علیا و سفلی، خراسانلو و ایستگاه خراسانک) انتخاب شدند. جامعۀ آماری این تحقیق 7 روستای موردمطالعۀ دهستان قرانقو و علیآباد است که از 1273 خانوار روستایی با استفاده از فرمول کوکران، عدد 295 با سطح اطمینان 95 درصد و میزان 5/0=p و q به دست آمده که حجم نمونه یا به عبارتی تعداد پرسشنامۀ لازم را مشخص میکند. ابتدا با نظرسنجی از کارشناسان و خبرگان علمی، شاخصها و گویههای توسعۀ نهادی فضاهای روستایی پیراشهری، شناسایی و سپس دیدگاه روستاییان بومی در ارتباط با عوامل موثر بر توسعۀ نهادهای رسمی و مردمنهاد در روستاهای موردمطالعه، ارزیابی شده است. برای واکاوی عوامل موثر بر توسعۀ نهادی در منطقۀ موردمطالعه از نرمافزار آماری SPSS، روشهای (AHP) و (AMOS) بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد که شناسایی عوامل موثر بر توسعۀ نهادی از دیدگاه خبرگان و متخصصان امر که در قالب 10 شاخص و با روش تحلیل سلسلهمراتبی (AHP) انجام گرفته است، نشاندهندۀ ضریب اهمیت بسیار پایین شاخصهای تفکر مشارکتی«و عضویت در ارگانها (دولتی، خصوصی و NGOها)» نسبتبه سایر شاخصهای تحقیق است و درنهایت وضعیت تحلیل مدل نهایی عوامل ساختاری موثر بر توسعۀ نهادی فضاهای روستایی پیراشهری موردمطالعه با متغیرهای استفادهشده، اعتبار و دقت لازم را داشته و توانسته است آثار ساختاری لازم و مطلوب جهت نیل به توسعۀ نهادی فضاهای روستایی پیراشهری شهرستان هشترود را تحلیل و واکاوی کند.
Abstract Institutionalsm is a comprehensive methodological model available to explain development. It is a type of economic analysis emphasizing the role of social, cultural, local, political, and economic institutions in determining economic events. Suburban villages are among the obvious consequences of urban development in which rural-urban migration plays a key role. The purpose of the present study is to analyze the factors affecting institutional development in the development of rural areas of Hashtrood county. The method used is a combination of survey and analytical-structural methods. To determine the study area, three villages from Qaranqo rural district (Lamshan, Damanab, and Khorjestan) and four villages from Aliabad (Aliabad Olya and Sofla, Khorasanlu, and Khorasanak Station) were selected according to the distance from the city center. Using Cochran's formula, from 1273 rural households, 295 with 95% confidence level and p,q= 0.5, were selected as the sample size. First, by surveying experts and scientific specialists, the indicators and items of institutional development of suburban areas were identified and then the views of indigenous villagers in relation to the factors affecting the development of official institutions and NGOs in the studied villages were evaluated. In order to analyze the factors affecting institutional development in the study area, SPSS statistical software, analytical hierarchy process methods (AHP), and AMOS were used. The results of factors affecting institutional development from the perspective of experts and specialists, in the form of 10 indicators using the analytic hierarchy process (AHP), show a very low coefficient of the importance of indicators of participatory thinking and membership in the organizations (public, private, and NGOs). The model of structural factors affecting the institutional development of suburban spaces show validity and accuracy.