چکیده:
دستور نقش و ارجاع در راستای تحلیل ساختهای مرکب چارچوبی اراﺋه میدهد که «سلسله مراتب روابط میانبندی» نام دارد و از جهانیهای آن محسوب میشود. این سلسله مراتب خود متشکل از دو « پیوستار معنایی» و « پیوستار نحوی» است و بر اساس تصویرگونگی بنا نهاده شده است، به این معنی که ساختهایی که دارای همبستگی زیاد معنایی هستند در قالب ساختهای نحوی مستحکمتری بیان میشوند و برعکس. در این سلسله مراتب، ساختهای سببی نیز جای دارند و محور مطالعه پژوهش حاضر قرار میگیرند. بر این اساس نخست به بررسی ابعاد نحوی، معنایی و تعامل این دو بعد در ساختهای سببی میپردازیم. در بعد نحوی نوع رابطه الحاق-پیوند و در بعد معنایی، سلسله مراتب معنایی مورد بحث هستند. تعامل دو سطح نحو و معنا نیز در قالب الگوریتمهای پیوندی تبیین خواهند شد. در نهایت نیز سلسله مراتب میانبندی را بر اساس یافتههای پژوهش محک خواهیم زد. ساختهای سببی در مطالعه حاضر به سه نوع سببی نوع یک، سببی امری و سببی نوع دو تقسیم میشوند. از آنجا که دو نوع اخیر در برخی پژوهشها مورد کنکاش قرار گرفتهاند، تمرکز اصلی بر سببیهای نوع یک خواهد بود، گرچه تلاش میشود وجوه نحوی و معنایی دو نوع دیگر نیز بررسی شوند و از نظر دور نمانند. گفتنی است دادههای پژوهش حاضر برگرفته از پیکره همشهری 2 میباشند.
Role and reference grammar proposes a framework for analyzing complex construction called " Interclausal Relations Hierarchy" and is one of its universals. This hierarchy consists of "semantic continuum" and "syntactic continuum" and is based on iconicity, meaning that constructions with high semantic correlation are expressed in term of stronger syntactic constructions and vice versa. In this hierarchy, causative constructions are also included and are the focus of the present study. Based on this, we first examine the syntactic, semantic and syntax-semantics interface of causative constructions. In the syntactic dimension, the type of juncture-nexus relations and in the semantic dimension, the semantic hierarchy are discussed. The interaction of the two levels of syntax and semantics will also be explained in the form of linking algorithms. Finally, we will test the "interclausal relations hierarchy" based on the research findings. causative constructions in the present study are divided into three types of "causation type one", "jussive" and "causation type two". Since the latter two types have been explored in some studies, the main focus will be on the "causation type one", although attempts are made to examine the syntactic and semantic aspects of the other two types and not to overlook them. It is worth mentioning that the data of the present study are taken from the corpus of Hamshahri 2.
خلاصه ماشینی:
٤- تجزیه و تحلیل داده ها ٤-١- سببی نوع یک در سلسله مراتب معنایی در دستور نقش و ارجاع ، رابطۀ سببیت نوع یک به رویداد یا موقعیتی اشاره دارد که مستقیماً توسط رویداد یا کنش دیگری به وقوع میپیوندد (٢٠٦ :٢٠٠٥ ,Van valin ;٤٧٨ :١٩٩٧ ,Lapolla &Van valin )، همبستگی معنایی و نحوی در این ساخت ها به حدی است که در سلسله مراتب نحوی و معنایی در بالاترین جایگاه و پیش از محمول های مرحله ای (ر.
برای نمونه پیوند معناشناسی به نحو در ساخت های نتیجه ای را میتوان به صورت زیر ارائه داد: / شکل ٦- الگوریتم پیوندی از معناشناسی به نحو در ساخت های سببی اسنادی Fig 6- Linking algorithm from semantics to syntax in capulative causative زمانی که هر دو محمول متعدی باشند و یا به طور کلی ساخت دارای بیش از دو جایگاه موضوعی باشد، به نظر میرسد تعیین فرانقش کنش پذیر با مشکل مواجه خواهد بود.
/ شکل ٨- الگوریتم پیوندی از نحو به معناشناسی در ساخت های سببی مستقیم Fig 8- Linking algorithm from semantics to syntax in direct causative constructions بر اساس مطالب مطرح شده پیرامون سببیهای نوع یک ، طرح واره ساختی ساخت های مذکور در زبان فارسی به صورت زیر ارائه میشود: http://dx.
در نهایت نیز داده های پژوهش حاضر تأییدی بر سلسله مراتب روابط میان بندی در دستور نقش و ارجاع میباشند که در شکل (١٤) نیز نمایان است : / شکل ١٤- سلسله مراتب روابط میان بندی ساخت های سببی در زبان فارسی Fig 16- interclausal relations hierarchy of causative constructions in Persian http://dx.