چکیده:
یکی از ادعیه ماه رجب، دعای رجبیة امام صادق (علیهالسلام) است که با عبارت «یا من ارجوه» آغاز میگردد. ازاینرو، به همین عبارت نیز مشهور گردیده است. در این جستار به بررسی نقلهای گوناگون این دعا، آداب و زمانهای خواندنش، شان صدورهای آن و نهایتا به معانی لغات و عبارات آن پرداخته شد. سرانجام نشان داده شد که این دعای رجبیه، علاوهبر وجود برخی اشکالات سندی، ضعف برخی از راویانش و اختلاف نقلهای آن، میتوان با توجه به وجود اسانید متعدّد، جبران اسنادی برخی نقلها، نقل محدّثان بزرگی همچون کلینی، کشّی و سیّد بن طاووس در آثار خود و نیز علوّ معانی آن، صدور این دعا از غیر معصوم را دور از حقیقت مینمایاند. بنابراین، دعای مورد بحث، معتبر و قابل استناد به امام معصوم است.
خلاصه ماشینی:
منابع متأخرتر دعاي مذکور نيز در منابعي همچون، کتاب الإقبال بالأعمال الحسنه ، مشهور به اقبال تأليف سيد بن طاووس (م ٦٦٤ق ) که آن را ذيل فصل «فيما نذکره من الدعوات في أول يوم من رجب و کل يوم منه » آورده است ؛ الوافي اثر فيض کاشاني (م ١٠٩١ق )؛ کتاب بحارالأنوار تأليف محمدباقر مجلسي (م ١١١٠ق ) که در سه جاي مختلف اين اثر يعني «کتاب تاريخ امام صادق(عليه السلام)» باب «مکارم سيره و محاسن أخلاقه و إقرار المخالفين و المؤالفين بفضله »، «تتمه کتاب الذکر و الدعا» باب «الدعوات المأثوره غير الموقته و فيه الدعوات الجامعه للمقاصد و بعض الأدعيه التي لها أسماء معروفه و ما يناسب ذلک » و نهايتا در بخش «تتمه کتاب اعمال السنين و الشهور» باب «أعمال مطلق أيام شهر رجب و لياليها و أدعيتها» به ميان آورده است ؛ همچنين ، مجلسي در اثر ديگرش کتاب زاد المعاد (مفتاح الجنان) در «باب اول فضيله و أعمال شهر رجب المبارک، فصل بيان أعمال کل يوم و ليله من رجب » آورده است .
نقل اول در کتب الکافي (کليني، ج٢: ص٥٨٤) و الوافي (فيض کاشاني، ج٩: ص١٦٦٣) روايت گرديده و راوي آن جهم بن ابي جهمه از مردي با کنيۀ ابوجعفر و از اهل کوفه که به کنيه اش معروف بوده است از امام ششم اين دعا را نقل ميکند و نوع دوم که مفصل تر است ، در کتاب رجال الکشي (ص ٣٦٩)، از شخصي به نام محمد بن زيد الشحام از امام صادق (عليه السلام) وارد گرديده است و در آخر، نوع سوم را نيز سيد بن طاووس در اقبال (ج ٣: ص٢١١) خود از فردي به اسم محمد بن ذکوان معروف به «السجاد» نقل ميکند.