چکیده:
برای مجازات به عنوان واکنش در مقابل جرم، اهداف مختلفـی بیـان شـده، ولی از مهمترین اهداف آن بازگرداندن ثبات، آرامش و امنیت به جامعه، اصلاح مجـرم و بازگرداندن او از راه خطا به مسیر درست است.نمـی تـوان گفـت کـه ھمیشـه و در هر شرایطی پیگرد و محاکمه مجرمان بهترین شیوه ایجاد امنیت در جامعه اسـت، بلکـه گـاهی اغماض ازعقوبت، مصلحت جامعـه رابهتر تأمین میکند. درشرایطی که مجازات کارایی خویش را از دست می دهد و گاه مفاسـدی را نیز در پی دارد، نوبت اعمال موارد دیگری چون تعلیق، آزادی مشروط و عفو می رسد که بـه کار بردن درست و به جای آن ها می توانداهدافی را که از اعمال مجازات انتظار می رود به گونـه بهتری تأمین کند.از موارد یاد شده، عفو ؛کهن ترین آنهاست که از گذشته بسیار دور در جوامـع مختلف، ادیان و قبایل مطرح بوده و به صورت های مختلف اعمال می شده است. عالی ترین نوع عفو که در فقه«عفو امتنانی»نامیده می شودو بنابرمبانی موجود درسیاست جنایی اسلام نه تنها می تواند موجبات توسعه عدالت کیفری را فراهم نماید که با نشان دادن چهره رحمانیت ورأفت از دین بر اقتدارحاکمیت اسلامی نیز خواهد افزود.دراین نوشتار به مبانی و آثار این نوع از عفو در ابعادمختلف، به روش تحلیلی وبا استفاده از منابع کتابخانه ای پرداخته شده است.
Various goals have been stated for punishment as a reaction to a crime, but one of its most important goals is to restore stability, peace and security to society, to correct the offender and to return him to the right path through error. Prosecution of criminals is the best way to create security in society, but sometimes neglecting punishment provides the best interest of society. In situations where the punishment loses its effectiveness and sometimes leads to corruption, it is time to apply other cases such as suspension, parole and amnesty, which, if used correctly and instead, can be the purpose of the punishment. It's going to provide a better way.Among the mentioned cases, amnesty is the oldest of them, which has been introduced in different societies, religions and tribes from the distant past and has been applied in different ways.The highest type of amnesty, which is called "amnesty amnesty" in jurisprudence, and according to the existing principles in Islamic criminal policy, can not only provide the development of criminal justice, but also show the face of mercy and devotion to religion to increase the authority of Islamic rule. And the effects of this type of amnesty in different dimensions, have been dealt with analytically and using library resources.
خلاصه ماشینی:
يعني از نظر فقيهان نوع خاصـي از امتنان در اين احکام مورد توجه شـارع بوده که در سـاير احکام وجود نداشـته اسـت ؛ و آن اينکه حکم شـرعي در جايي که مي توانسـت بنا بر تحصـيل واقع و رسـيدن به مصـالح واقعي با سـختگيري جعل شـود، ولي به دليل مصـالح ديگر، مثل مصـلحت تسـهيل بر مردم و صـرفاً بر اسـاس رحمت و رأفت الهي،دسـت از الزام بر تحصــيل واقع کشــيده شــده و حکمي که انجام آن ســاده تر و راحت تر اســت ، به جاي آن جعل شــده اسـت (آقا ضـياء عراقي،١٤٢٠ ،ج ٢ :١٦) به گونه اي که جعل آن حکم ، براي حال مکلف بهتر اسـت ( سـيد محمود شـاهرودي،١٤١٧ ،ج ٥: ٤٨١) روشـن اسـت که امتنان در احکام فقط در نفي تکليف ، خلاصـه نمي شـود، بلکه گاهي با رفع حکم الزامي اسـت ، مثل برائت (آقا ضـياء عراقي،١٤٢٠ ،ج ٢: ١٦٢)و گاهي با وضـع حکم آسـان همراه اسـت ، مثل حکم به مطهربودن آب ( خادمي کوشا،١٣٩١) حکم به طهارت أشياء (سيفي مازندراني،١٤٢٥ ،ج ٢: ٣٩ ).
» در اسـتدلال براين چالش بيان شـده از نظر فقيهان ، به نظر نوع خاصي از امتنان و يا مزيد امتنان در اين احکام مورد توجه الاهي بوده که در سـاير احکام وجود نداشـته اسـت ; و آن اين که حکم شـرعي در جايي که ميتوانسـت بنا بر تحصـيل واقع و رسـيدن به مصـالح واقعي با سـخت گيري جعل شـود، ولي به دليل مصـالح ديگر، مثل مصـلحت تسـهيل بر مردم ، و صـرفاً بر اسـاس رحمت و رأفت الاهي(عراقي،١٤٢٠ ،ج ٢: ١٦٢) دسـت از الزام بر تحصـيل واقع ، کشـيده و حکمي که انجام آن سـاده تر و راحت تر است ، به جاي آن جعل شده است .