چکیده:
آئین حج از مهمترین ارکان دین مبین اسلام در حوزه عبادات می باشد که در قرآن و روایات مورد تاکید فراوان قرار گرفته است . حج به عنوان یک امر عبادی شامل مجموعه ای از معارف الهی بوده که همه فرشتگان ، انبیاء الهی و پیامبر خاتم (ص ) آن را با عظمت و شکوه بسیار انجام داده اند اما حج در سیر تطور در طول تاریخ دستخوش تحریفات و اختلافاتی گشت که چهره واقعی آن را مخدوش ساخته بود که با ظهور اسلام بسیاری از آن اختلافات و تحریفات مرتفع گردید. یکی از همان اختلافات انحراف در مشعر و مناسک مربوط به این منسک می باشد که در این مقاله سعی شده تا با بررسی مناسک و ادعیه هایی که در مشعر الحرام در عصر جاهلی و دوره اسلامی آمده است به تبیین و روشنگری پرداخته و چهره مخدوش شده حج را با استناد به قرآن و روایات و تفاسیر تبیین سازد.
خلاصه ماشینی:
از امام صادق (ع ) در همين زمينه روايت شده است که ميفرمايد:«جبرئيل پس از پايان وقوف در عرفات به ابراهيم فرمود: يا ابراهيم ازدلف الي المشعر الحرام و به همين دليل اين مکان را مزدلفه ناميده اند»(ابن بابويه ، بي تا: ٢، ٤٠٣).
مشعر سرزميني در ١٢ کيلومتري عرفات که بين عرفات و مکه است و دربين تنگه دو کوه «مأزمين » و وادي محسر واقع است در خصوص نامگذاري به محسر نقل قول هاي مختلفي صورت گرفته است و از آن جمله ميتوان به نقلي تاريخي اشاره نمود که وجه تسميه آن را محل انهدام سپاه ابرهه معرفي مينمايد و با اين تعابير «وادي محسر»؛ «جاي حسرت اصحاب فيل » ناميده شده و سرزميني کم عرضي است که ميان سرزمين مشعر و منا قرار دارد؛ همان جايي که حجاج بايد صبحگاه روز دهم ذي حجه ، يعني عيد قربان ، پس از طلوع آفتاب ، به سرعت اين سرزمين را طي کنند و وارد منا شوند؛ چرا که به توصيه روايات بايد از سرزمينهاي عذاب ديده ، به سرعت گذشت (ابن قيم الجوزيه ، بي تا: ١، ٢٧٤ و ٣، ١٧).
در خصوص نامگذاري مزدلفه از امام صادق (ع ) آمده است که جبرئيل از پايان وقوف در عرفات به ابراهيم فرمود:«يا ابراهيم ازدلف الي المشعر الحرام » به همين علت اين مکان مزدلفه ناميده اند(مجلسي، ١٤٠٣ ق : ٩٦، ٢٢٦ / قائدان ، ١٣٨٧ ش : ١٨٢).