چکیده:
پراکندگی نتایج مطالعات ناظر به حجاب، ضرورت مرور نظاممند پژوهشهای ذیربط را به منظور دستیافتن به تصویری نسبتاً روشن از آوردهها و چالشهای مطالعاتی آشکار میکند. پرسشهای پژوهش حاضر ناظر به توصیف وجوه روششناختی، تبیینی و کارکردی پدیده حجاب در جامعه ایران طی مطالعات سالهای 1383 ـ1397، همچنین ایضاح نقدهای وارد بر آن مطالعات است. بر پایه نتایج پژوهش، نه مسأله محوری شامل عوامل مؤثر بر ارتقای فرهنگ حجاب، قلمرو حجاب، پیامدهای فردی و اجتماعی حجاب، شبهات و آسیبشناسی حجاب، مسئولیت حکومت در قبال فرهنگ حجاب، تحولات حجاب و تلقی از حجاب در جامعه مورد توجه پژوهشگران داخلی قرار گرفتهاند. همچنین، به استناد برداشتهای تفسیری حاصله، موارد چندگانهای، مشتمل بر عدم توجه محققان به ملاحظات روششناختی مندرج در پارادایم کمّی، تقلیل سطح علمی پژوهشها به مطالعات ترویجی و مروری، حصر حداکثری پژوهشها به کلانشهرها و کنارگذاری شهرهای کوچکتر از شمول مطالعه، تغلب نگاه آسیبشناسانه به حجاب در مطالعات و تغافل پژوهشگران از ابعاد تفسیری و معناکاوانه مرتبط با آن، تقلیل طیف کثیری از کارکردهای دنیوی و اخروی حجاب به ملاحظات معطوف به امر جنسی، نبود راهکارهای مبتنی بر مطالعات میدانی در مواجهه با معضله حجاب، و سرانجام، بیتوجهی به رویکردهای میانرشتهای در حکم نقدهای وارد بر مطالعات منتخب هستند. موارد فوقالذکر، امکان تعریف دستورکارهای پژوهشی جدید پیرامون مسأله حجاب در جامعه ایرانی فراهم میآورد.
خلاصه ماشینی:
مسأله شناسی حجاب در جامعه ایرانی (مورد کاوش : مقالات علمی ١٣٨٣ـ ١٣٩٧) ابراهیم اخلاصی ١، ابوالقاسم فاتحی دهاقانی ٢، امیرحسن شیعی 3 تاریخ دریافت : ١٣٩٩/٠٩/١٩ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠٧/٠٤ چکیده پراکندگی نتایج مطالعات ناظر به حجاب ، ضرورت مرور نظام مند پژوهش های ذیربط را به منظور دست یافتن به تصویری نسبتاً روشن از آورده ها و چالش های مطالعاتی آشکار میکند.
هم چنین ، به استناد برداشت های تفسیری حاصله ، موارد چندگانه ای، مشتمل بر عدم توجه محققان به ملاحظات روش شناختی مندرج در پارادایم کمّی، تقلیل سطح علمی پژوهش ها به مطالعات ترویجی و مروری، حصر حداکثری پژوهش ها به کلان شهرها و کنارگذاری شهرهای کوچک تر از شمول مطالعه ، تغلب نگاه آسیب شناسانه به حجاب در مطالعات و تغافل پژوهشگران از ابعاد تفسیری و معناکاوانه مرتبط با آن ، تقلیل طیف کثیری از کارکردهای دنیوی و اخروی حجاب به ملاحظات معطوف به امر جنسی، نبود راهکارهای مبتنی بر مطالعات میدانی در مواجهه با معضله حجاب ، و سرانجام ، بیتوجهی به رویکردهای میان رشته ای در حکم نقدهای وارد بر مطالعات منتخب هستند.
مهم ترین محورهای نقدهای وارد بر مطالعات ناظر به حجاب ، در بازه زمانی ١٣٨٣ ـ١٣٩٧ کدامند؟ چارچوب مفهومی هدف این مطالعه ، ارائه فهمی روشن تر از زوایای مختلف مسأله حجاب ، در سایه ترکیب و مقایسه پژوهش های گذشته بر پایه مرور نظام مند نتایج پژوهش های مرتبط با حجاب است .