چکیده:
با توجه به نص صریح قرآن و روایت اسلامی که برای خطا و جرم راهکارهایی عنوان فرموده اند و شارع مقدس اسلام جهت محافظت و حراست از افراد جامعه در مقابل جرائم ضرب و جرح ، احکام دیات را تشریع فرموده است تا این جرائم و خسارات فردی و اجتماعی را کم کند و علاوه بر تنبیه و تعزیر از ارتکاب گناه مجرم ، جامعه نیز به آرامش برسد و جرات ارتکاب به گناه را از جامعه گرفته تا انسانهای جامعه به یکدیگر تعدی و تجاوز نکنند. و با توجه به اصل مشروعیت دیه و ضروریات مذهب و جامعه مسئله ی پرداخت دیه با توجه به کاربردی بودن و ابتلاء جامعه به آن از مسائل ضروری است که در این تحقیق از زوایای گوناگون مورد تحقیق قرار می گیرد.
صدمات وارد برعضو لب مختلف است و برای هر یک از این صدمات نظرات مختلفی در پنج مذهب وجود دارد در ابتدا مفهوم دیه و صدمات مختلف وارد بر آن ازجمله حدلب ، دیه قطع کردن مجموع دو لب ، اختلاف دیه ی لب پایین و لب بالا، دیه ی قطع بعضی از لب ،دیه ی انقباض و جمع شدن لب ، دیه ی شل شدن و فلج شدن لبها، وارونه و شکافته یا زشت شدن لبها نظر دو دیدگاه را متذکر شویم ، نظرات در میزان دیه ی صدمات مختلف متفاوت است به طوری که در بعضی از موضوعات ، بعضی از گروهها نظری در آن مورد ندارند و یا بعضی اجزاء این عضو در فقه امامیه و اهل سنت ، دارای معانی متفاوت و بعضی از معانی دارای موضوع متفاوت هستند.
در این تحقیق سعی بر آن داشتیم تا حد توان ، نظرات ارجح را بیان کنیم ، و سعی شده به همه ی موضوعات مرتبط با دیه ی لب اشاره شود. در پایان از خداوند متعال خواستارم که ما را در یافتن راه درست و سخنان حق موفق بگرداند.
خلاصه ماشینی:
طبق نظر برخي فقهاي ديگر ديه ي لب بالا نصف ديه ي کامل و ديه لب پايين دو سوم است اين قول هم نادر است و قول چهارم درباره ي ديه ي دو لب وجود دارد که گروهي از فقها ، از جمله علامه حلي در کتاب مختلف الشيعه بدان قائل شده اند مبني بر اينکه ديه ي لب بالا ٤٠٠ دينار و ديه ي لب پايين ٦٠٠ دينار است و دليل بيشتر بودن ديه ي لب پايين آن است که لب پايين فوائد بيشتري نسبت به لب بالا دارد و دوم اينکه روايت ابان بن تغلب از امام صادق (ع ) بر آن دلالت دارد، ولي سند اين روايت ضعيف است »(عاملي ( شهيد ثاني)،١٣٩٠ش ، ج ١٠، ص ١٧٣).
اما در مقدار ديه هر يک از آنها اگر به صورت جداگانه قطع شوند اختلاف هست در مبسوط آمده که در لب بالا يک سوم و در لب پايين دو سوم ديه است و اين قول مرحوم مفيد و ديلمي و ابوصلاح و ابن زهره و ابن ادريس در اول کلامش و کيدري و ابن سعيد بنا بر آنچه از بعضي از آنها حکايت شده است .
شمس الدين شربيني شافعي نيز بيان مي دارد: «اگر لب پاره شده را قطع کند ديه ي لب به غير از حکومت مقدار پاره گي واجب است و اگر بعضي از لبها را قطع کند پس باقي ماندن آنها جمع شود مثل قطع نمودن همه لبهاست .
مترجمان : حسينيان قمي، مهدي- صبوري، محمد حسين ، منابع فقه شيعه ، انتشارات فرهنگ سبز، شهر: تهران ، چاپ اول ، ١٤٢٩.