چکیده:
آموزش زبان عربی در سالهای اخیر در داخل و خارج از کشور مورد توجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتابهای زیادی به رشتة تحریر در آمده است؛ از جملة این کتابها میتوان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة به تالیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهمترین رویکردهای آموزش زبان عربی پرداخته است. پژوهش حاضر با رویکردی نقدی-تحلیلی به بررسی جنبههای شکلی، ساختاری و محتوایی کتاب میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که این کتاب با همة مزیتهای فراوانی که دارد نیازمند رفع برخی از کاستیهای نگارشی، ویرایشی و محتوایی میباشد. همچنین به نظر میرسد تالیف کتاب به صورت گروهی در ایجاد نوعی ناهماهنگی و عدم وحدت رویّه در فصول آن تاثیر به سزایی داشته است و این مسأله یکی از اساسیترین نقاط ضعف آن به شمار میرود. نمود این ناهماهنگی را میتوان در عدم اتخاذ رویکرد واضح در تببین مباحث، تکرار محتوا با الفاظ همسان و عدم انسجام محتوایی در تحلیل در برخی از مباحث مشاهده کرد.
Teaching Arabic has recently attracted a lot of attention inside and outside of the country leading to the publication of a pile of Arabic teaching textbooks including “Arabic Language Teaching Methods: A Critical Approach” (Compiled by a group of authors), which attempts to review and analyze the most recent Arabic teaching approaches. The present study enjoyed an analytical-critical approach to examine the formal, structural, and content-related aspects of the textbook. The results of the study indicated that the textbook, with all its merits, suffered from some shortcomings in mechanics of writing, editing and even content-related items. The major weakness of the textbook was having no integrated approach in developing the chapters of the book. It may have happened because a group of authors has developed the textbook. Such an inconsistency can easily be observed in the lack of formal and content integrity in some parts of the textbook. Instances of such an imbalance can be located in taking an unclear approach to clarify some topics, repetition of some texts with similar wordings, and lack of cohesion in some texts when analyzing the topics.
خلاصه ماشینی:
با هدف نقد و ارزيابی شاخصهای شکلی و محتوایی اين کتاب، پژوهش حاضر با رويکردی توصيفی ـ تحليلی درصدد پاسخ به اين است که در کتاب مداخل تعليم اللغة العربية: رؤية تحليلية تا چه اندازه اصول شکلی، ساختاری، و محتوایی يک اثر علمی مطلوب را رعايت شده است؟ همچنین، اين کتاب تا چه اندازه همة رويکردهای نوين آموزش زبان را پوشش میدهد؟ نتايج حاصل از پژوهش حاضر میتواند پژوهشگران، علاقهمندان، و بهطور کلی دغدغهمندان عرصة آموزش زبان عربی را ياریرسان باشد و در بهبود کيفيت تألیفات مشابه سودمند واقع شود.
افزونبر موارد فوق، پژوهشهای متعددی در زمينة نقد و تحليل کتابهای مرتبط با آموزش زبان عربی صورت گرفته است که در ذيل به تعدادی از آنها اشاره میشود: ـ محمدی (1395) در پژوهش خود، با عنوان «بررسی و نقد مطالعات برنامۀ درسی آموزش زبان عربی به غیرعرب زبانها، مطالعۀ موردی کتاب المرجع فی مناهج تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات اخری»، به اين نتيجه رسيد که دیدگاه نویسندگان در کتاب موردبحث دیدگاهی فرهنگی است و نویسندگان توانستهاند، از طریق بومیسازی نظریات و رویکردهای غربی در برنامۀ درسی، آنها را در چهارچوبی اسلامی ـ عربی برای آموزش زبان عربی به غیرعربزبانها ارائه دهند.
4 منسجمنبودن محتوا در تحليل در برخی از فصول کتاب مداخل تعليم اللغة العربية مشاهده میشود که نويسنده در ابتدای مبحث نوعی چهارچوب نظری را درجهت نگرش خود به موضوع موردبحث مطرح کرده است، اما در ادامة سخن بهنوعی از اين چهارچوب خارج شده است و مطالبی را بيان میکند که با محتوای ابتدای متن در تعارض است.